4- نماز ظهر، اولین نماز

امام محمد باقر(علیه السّلام) فرمودند: « اولین نمازی که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) خواند، نماز ظهر بود.»

منبع: الاولیات(کلینی)، ص 168

5- رفع حاجت

هرگاه رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) مشغول نماز بودند، و کسی نزد آن حضرت می رفت، نمازش را زودتر سلام می داد، و می پرسیدند: « آیا حاجتی داری؟»

و آن گاه خواسته اش را بر می آورد، و دوبار به نماز می ایستاد.

منبع: المیزانفج6،ص334

6- یاری از روزه و نماز

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هنگامی که از چیزی غمگین و اندوهناک می شد، با گرفتن روزه و خواندن نماز برای دفع آن یاری می جست.

منبع: مجموعه ورّام: 255.

7- تأثیر نماز در اینده

روایت شده جوانی از انصار در نماز جماعت با پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) شرکت می کرد، ولی کارهای زشت را نیز مرتکب می شد. به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) خبر دادند، آن حضرت فرمودند: بالاخره نمازش روزی او را نجات خواهد داد و از کارهای زشت بازش می دارد، پس مدتی نگذشت که جوان توبه کرد.

منبع: بحارالانوار، ج 82، ص 198

8- نماز، مانع عذاب

عبدالرّحمن بن سمره گفت: روزی در خدمت رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم) بودم، حضرت فرمودند: من دیشب عجایبی دیدم. عرض کردم: یا رسول الله! چه دیدید؟ برای ما بیان بفرمایید، جان و اهل و اولاد ما فدای تو باد! حضرت فرمودند: دیدم مردی از امّت مرا که ملائکه عذاب او را محاصره کرده بودند در این حال نمازش آمد و مانع از عذابش شد.

منبع: مستدرک الوسائل،ج1،ص183

9- استعاذه قبل از نماز

ابوسعید خدری گفت: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) در نماز، قبل از مشغول شدن به خواندن قرائت، « اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» می گفتند.

منبع: نماز و عبادت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)،ص56

10- بلند گفتن بسم الله

امام محمد باقر(علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) « بسم الله الرحمن الرحیم» نماز را بلند قرائت می کردند و صدایش را هنگام گفتن آن، بلند می نمودند.

منبع: رواه فی المستدرک4: 185، و تفسیر العیّاشی2: 295،سورة الاسراء

 

11- خمیازه در نماز

امام علی(علیه السّلام) فرمودند: هرگاه حالت خمیازه در نماز به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) دست می داد، آن حضرت دست راست خود را جلوی دهان می گرفت.

منبع: الجعفریات:36، والمستدرک5: 416

12- آداب رکوع

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) در رکوع سرش را بالا یا پایین قرار نمی داد، یعنی سر را بالاتر از بدنش قرار نمی داد، بلکه بینابین نگاه می داشت(نه خیلی بالا و نه خیلی پایین و در حالتی متوسط، که اگر آبی بر پشت بدن بریزد، وو در همان جا بماند.

منبع: بحارالانوار،ج 85، ص106

13- قنوت طولانی و بهترین نماز

در روایتی آمده است که ابوذر از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) پرسید: کدام نماز افضل است؟ فرمودند: نمازی که قنوتی طولانی داشته باشد.

منبع: بحارالانوار، ج85، ص 200

14- نماز مقابل جنازه مرد یا زن

امام علی(علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم)، هرگاه بر جنازه ای نماز می خواندند، اگر مرد بود، مقابل سینه اش و اگر زن بود، مقابل سرش می ایستاد و نماز می گزارد.

منبع: دعائم الاسلام1 : 235، و تهذیب الاحکام 3: 190

15- آداب روز جمعه

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) در هر روز جمعه، قبل از اینکه برای نماز از خانه خارج شود، ناخن هایش را می گرفت و شاربش را کوتاه می کرد.

منبع: بحارالانوار89 : 358، والمستدرک6 : 46

16- نشستن رو به قبله

امام صادق(علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) اکثر اوقات رو به قبله  می نشست.

منبع: دعائم الاسلام 1: 148، و فی بحار الانوار 83: 380

17- نماز با عمامه

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) عمامه سیاهی داشت که آن را به سر بسته و با آن نماز می گزارد.

منبع: عوالی الائلی: باب الصلاة2: 214 و سنن النبی، ص 171

18- تشویق به نظافت

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) دو عدد پارچه بافته شده داشت که آن را فقط در حال نماز می پوشید، پیامبر، امت خود را به نظافت تشویق می فرمودند و به آن امر می کردند.

منبع: کنز الفوائد: 285 و سنن النبی، ص 173

19- سه بار مسواک

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) هر شب سه بار مسواک می زدند؛ یکبار قبل از خوابیدن، بار دوم آنگاه که برای دعا و خواندن نماز برمی خاستند و بار سوم قبل از آنکه برای نماز صبح از خانه بیرون رود.

منبع: وسائل الشیعه،ج1،ص375

20- تجدید وضو

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) برای هر نماز واجب و مستحبی تجدید وضو می کرد.

منبع: سنن النبی،ص210

21- مقدار آب وضو

ابوبصیر گوید: از امام صادق(علیه السّلام) درباره ی مقدار آب وضو، سوال نمودم.

حضرت فرمودند:

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) با یک مُد آب (نزدیک به ده سیر) وضو می گرفت و با یک صاع (نزدیک به سه کیلوگرم) غسل می نمود.

منبع: سنن النبی، ص 215

22- دوچیز ارزشمند

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: در دو چیز دوست ندارم کسی  به من کمک نماید: یکی وضو؛ زیرا که از اجزای نماز من است و دیگری دادن صدقه که دوست دارم آن را با دست خود به نیازمند بدهم؛ چرا که صدقه به دست خداوند بخشنده می رسد.

منبع: مکارم الاخلاق،ص51

23- آماده کردن آب وضو

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) شب هنگام آب وضوی خود را به دست خود آماده می کرد و بالای سرش می گذاشت.

منبع: مکارم الاخلاق،ص41

24- با وضو بخوابید

در روایت است که در مجلسی از پیغمر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) پرسیدند: چه کسی است که در خواب هم خدا را عبادت کند و هر شب یک دوره ی قرآن را ختم کند و همه ی سال را روزه باشد؟

سلمان عرض کرد: من هستم!

اصحاب پرسیدند: یا رسول الله! آیا سلمان در این ادّعا بلند پروازی نمی کند؟! پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: حکم سلمان، حکم لقمان حکیم است! از خودش بپرسید که این چه ادعایی است.

سلمان عرض کرد: یا رسول الله! شما خود فرموده اید که هر کسی با وضو بخوابد، خواب او هم عبادت است و من چنین می کنم. همچنین شما فرموده اید هر کس هنگام خوابیدن سه بار سوره ی توحید را بخواند، گویا ختم قرآن کرده است و من چنین می کنم. همچنین شما فرموده اید هرکس در هر ماه سه روز، روزه بگیرد به مصداق « مَن جاءَ بِالحَسَنَةِ فَلَهُ عَشَرَ اَمثالَها» گویا تمام ماه را روزه داشته و من چنین می کنم.

منبع: در محضر بزرگان،ص189

25- مشتاقانه منتظر نماز

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) مشتاقانه انتظار وقت نماز را می کشید و بر آن مراقبت می نمود و هنگامی که وقت نماز فرا می رسید، به مؤذن خود بلال می فرمود: ای بلال! با اذان گفتن شادمان نما.

منبع: جامع آیات و احادیث نماز، ج1،ص252

26- نماز مغرب در اول وقت

هنگامی که وقت نماز مغرب فرا می رسید، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) هیچ کاری را بر نماز مقدم نمی داشت و در اول وقت نماز مغربش را می خواند.

27- بی بهره از شفاعت ائمه

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) در بیماری که به علت آن رحلت فرمودند: بیهوش شدند و در چند لحظه ای از بیهوشی به هوش آمدند و فرمودند: شفاعت من به کسی نمی رسد که نماز را از (اول) وقت خود به تأخیر اندازد.

منبع: بحارالانوار، ج 83،ص20

28- توقف در هنگام نماز

انس بن مالک می گوید: معمولا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) در مسافرت هر کجا که وقت نماز می رسید همان جا (توقف می کرد) و نماز می گزارد.

منبع: ثواب نماز جماعت،ص38

29- شدت خوف الهی

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در حال نماز از شدت خوف الهی، قلبش همچون دیگی  جوشان بود.

منبع: جامع الاخبار: 96.

30- تکبیر پیامبر

امام صادق(علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) هنگام گفتن تکبیرةالاحرام و همچنین هنگام گفتن تکبیر برای رکوع و نیز بعد از برخاستن از رکوع، دست ها را برای گفتن تکبیر تا برابر گوش ها بلند می نمود.

31- علت ذکر رکوع و سجود

هشام بن حکم گوید: از امام  موسی بن جعفر پرسیدم: چرا در رکوع « سبحان ربی العظیم و بحمده» و در سجده « سبحان ربی الاعلی و بحمده» گفته می شود؟

امام(علیه السّلام) فرمودند: ای هشام! آنگاه که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) را به معراج بردند و او در آنجا نماز خواند، وقتی به یاد و بزرگی خداوند متعال افتاد که در آن شب دیده بود، بدنش به لرزه درآمد و بی اختیار به رکوع رفت و در همان حالت فرمود « سبحان ربی العظیم و بحمده».

و چون از رکوع برخاست به سوی حق تعالی، در مقام و جایگاهی بالاتر از حالت قبلی متوجه شد، (از ترس و عظمت حق) به سجده افتاد و فرمودند: « سبحان ربی الاعلی و بحمده» و هنگامی که این ذکر را هفت بار تکرار نمود، حالت خوف و ترس از او برطرف گردید و به همین خاطر سنّت بر آن قرار گرفت.

منبع: الصلاة،ج210

32- نوع سجده رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم)

امام علی (علیه السّلام) فرمودند:

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) هنگام سجده نمودن بر کف دست های خود تکیه می نمود، و بازوهای خود را به صورت باز نگاه می داشت، به طوری که زیربغل حضرت از پشت سر دیده می شد.

منبع: الصلاة، ج 212

33- دعای پیامبر در سجده

امام صادق(علیه السّلام) فرمودند: هنگامی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) برای سجده، پیشانی بر روی خاک می نهاد، می فرمود:

« اَللّهُمَّ مَغفِرَتُکَ أَوسَعُ مِن ذُنُوبی وَ رَحمَتُکَ أرجی عِندی مِن عَمَلی، فَاغفِرلی ذُنُوبی یا حَیّاً لا یَمُوتُ

خدایا! آمرزش تو از گناهان من بزرگ تر و رحمت تو نزد من امیدوارکننده تر از اعمالم می باشد، پس گناهان مرا بیامرز، ای زنده ای که مرگ و نیستی در او راهی ندارد.»

منبع: سنن النبیف ص405

34- دعای سجده

امام علی (علیه السّلام) فرمودند: دعای سجده رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) این بود: « اَللّهُمَّ لَکَ سَجدتُ وَ بِکَ آمَنتُ وَ لَکَ أَسلَمتُ، سَجَدَ وَجهی لِلَّذی خَلَقَهُ وَ صَوَّرَهُ وَشَقَّ سَمعَهُ وَ بَصَرَهُ، فَتَبارَکَ اللهُ أَحسَنُ الخالِقینَ؛ بار خدایا! برای تو سجده کردم و به تو ایمان آوردم و تسلیم تو هستم، صورتم بر روی خاک برای کسی سجده نمود که او را آفریده و تصویرش نموده و چشم و گوش برایش شکافت، پس خدا بزرگ است و او بهترین افریدگار می باشد.»

منبع: سنن النبی، ص345

35- سجده طولانی

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) چون به (نماز مستحب) می ایستاد، (گاهی) رکوع و سجودش را به قدری طولانی می کرد، که مردم می گفتند:« او چه زمانی سر از رکوع و سجود بر می دارد؟»

منبع: المیزان، ج6،ص332

36- مشمول شفاعت و همنشین پیامبر

مردی به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) عرض کرد: یا رسول الله! از خدا بخواه که مرا مشمول شفاعت تو قرار دهد و از همنشینان تو در بهشت باشم. رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: من از خدا می خواهم، ولی تو هم مرا با زیادی سجده کمک کن.

منبع: هزار و یک داستان نماز و نمازگزار،ص347

37- سجده پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) بعد از خواب

امام محمدباقر (علیه السّلام) فرمودند: هرگاه پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) از خواب بر می خاست، برای خدا سجده می کرد.

منبع: مکارم الاخلاق،ص39؛جامع آیات ج2،ص62

38- نماز پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)

در روایات معراجیّه آمده است که : رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) در رکعت نخستین سوره حمد و توحید را قرائت کرد، و در رکعت دوم حمد و سوره قدر را.

منبع: فضایل و سیره پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)،ص21

39- فایده نماز غفیله

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: در ساعات غفلت، نماز نافله به جای آورید، اگرچه با دو رکعت نماز کوتاه باشد، زیرا سرای بزرگواری را بر جای می نهد.

گفته شد: ای فرستاده ی خدا! ساعت غفلت چه وقت است؟

فرمودند: بین نماز مغرب و عشا.

منبع: اختصاص،ص365

40- اولین نماز جماعت

امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: «نخستین جماعتی که برگزار شد، روزی بود که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) داشت نماز می خواند و علی بن ابی طالب امیراامومنین(علیه السّلام) همراه آن حضرت بود.»

منبع: ثواب نماز جماعت،ص23

41- تسریع در نماز جماعت

امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: روزی رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) نماز ظهر و عصر را به جای می آورد، ناگهان دو رکعت آخر نماز را تخفیف(تسریع) دادند. اصحاب پس از نماز از حضرت سوال کردند، که آیا دستور جدید آمده؟ فرمود: برای چه؟ گفتند: چرا دو رکعت نماز را سبک تر خواندی؟ فرمود: مگر صدای فریاد گریه کودک را نمی شنوید.

منبع: وسائل الشیعه،ج5،ص369

42- نماز جماعت در سخت ترین حال

پیغمبر اکرم در حال احتضار بود. ناگهان صدای بلال، موذن مدینه به گوش رسید و اذان صبح در مدینه طنین انداز شد. رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) برخاستند و وضو گرفتند، دستی بر دوش امیر مومنان(علیه السّلام) و دستی بر دوش فضل بن عباس انداختند و به سختی تمام به مسجد آمدند و نماز صبح را به جماعت با مردم برگزار نمودند، و بعد از نماز به سوی خانه بازگشتند و در بستر آرمیدند.

منبع: منتهی الامال، ج1،ص76

43- هدیه الهی

پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: (( جبرئیل نزد من آمد و گفت: ای محمد! خداوند بر تو سلام رسانیده و برایت هدیه ای فرستاده که برای هیچ پیامبری نفرستاده است.))

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) سوال کردند: (( آن هدیه چیست؟))

جبرئیل عرض کرد: (( نمازهای پنج گانه را به جماعت گزاردن.))

حضرت(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: (( ثواب آن چیست؟))

جبرئیل(علیه السّلام) گفت: (( هرگاه در نماز جماعت دو نفر باشند، خداوند در نامه ی اعمالشان در مقابل هر یک رکعت، ثواب صد و پنجاه نماز را ثبت می فرماید. و اگر سه نفر باشند، برای هر رکعت، ثواب دویست و پنجاه نماز و اگر چهار نفر باشند، برای هر یک رکعت ثواب هزار و دویست نماز می نویسد… تا ده نفر و چون تعداد نمازگزاران بیش از ده نفر باشند، هرگاه تمام دریاها مرکب و درخت ها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند، نمی توانند ثواب آن یک رکعت را بنویسند.

منبع: تذکرةالصلوة، ص100-101

44- ذکر قنوت وتر

امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) در قنوت نماز وتر، هفتاد بار ((اَستغفرُالله)) و هفت بار (( هذا مقام العائذِ بک من النّار)) (یعنی این جایگاه کسی است که از آتش به تو پناه آورده است.) می گفت.

منبع: وسائل الشیعه،ج4،ص610

45- دعای هنگام ورود به مسجد

فاطمه زهرا(علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هنگام ورود به مسجد صلوات می فرستاد. و می فرمود: خدایا، گناهانم را ببخش و درهای رحمت خویش را بر من بگشا.

منبع: وسایل الشیعه، ج3،ص518

46- تأثیر دعای پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)

بلال می گوید: یکی از شب های سرد زمستانی، سحرگاهان به مسجد رفتم، و اذان گفتم، رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) به مسجد آمد و جز من، هیچ کس را در مسجد ندید، فرمودند: ((مردم کجایند؟))

عرض کردم: ((هوای سرد، آنها را در خانه های خود زندانی کرده است.))

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) چنین دعا کرد: (( خدایا! سرما را از آنها بر طرف کن))، پس از چند لحظه دیدم مردم سراسیمه به سوی مسجد روانه شدند.

منبع: بهجة الآمال،ج2،ص424

47- مکث بعد از هر آیه

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هنگام خواندن سوره ((قل هو الله احد)) بعد از هر آیه مکث می فرمودند.

منبع: سنن النبی،ص377

48- ذکری برای رفع همّ و غم

از امیرالمومنین علی (علیه السّلام) روایت شده است که پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) هر موقع که غم و اندوهی بر آن حضرت روی می داد، بعد از خواندن آیة الکرسی این دعا را می خواند و می فرمود: مسلمانی نیست که این دعا را سه بار بخواند، مگر آن که درخواست خود را به دست آورد.

« یا حَیُّ یا قَیُّومٌ، یا حَیّاً لا یَمُوتُ، یا حَیُّ لا اِلهَ اِلاّ اَنتَ کاشِفُ الهَمِّ مُجیبُ دَعوَةِ المُضطَرّینَ، اَسأَلُکَ بِاَنَّ لَکَ الحَمدَ لا اِلهَ اِلاّ اَنتَ اَلمَنّانُ، بَدیعُ السّمواتِ وَالاَرضِ، ذُوالجَلالِ وَ الاِکرامِ رَحمانُ الدُّنیا وَ الآخِرَةِ وَ رَحیمُها رَبِّ ارحَمنی رَحمَةً تُغنینی بِها عَن رَحمةِ مَن سِواکَ یا اَرحَمَ الرّاحمینَ»

منبع: ذکرهای مستحبی،ص114

49- یاد خدا در هر حال

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) به گاه نشستن و برخاستن، همواره به یاد خدا بود.

منبع: مناقب اَل أبی طالب 147:1

50- دعا بعد از هر نماز

انس بن مالک گوید: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) بعد از هر نماز می فرمودند: « اَللّهُمَّ إنّی أعُوذُبِکَ مِن عِلمٍ لا یَنفَعُ وَ قَلبٍ لا یَخشَعُ وَ نَفسٍ لا تَشبَعُ وَ دُعاءٍ لا یَسمَعُ، اَللّهُمَّ إنّی أعُوذُ بِکَ مِن هؤُلاءِ الأربَعِ. بار خدایا! به تو پناه می برم. از دانشی که در آن سود و بهره ای نباشد و از دلی که خشوع نورزد و از جانی که سیر نگردد و از دعایی که به اجابت نرسد، خدایا! از این چهار چیز به تو پناه می برم.»

منبع: سنن النبی،ش843

51- دعای پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) بعد از نماز صبح

امام علی (علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) آنگاه که از نماز منصرف می شدند، پیشانی مبارک را با کف دست راست مسح می فرمود، سپس می فرمود، سپس می فرمودند: « اَللّهُمَّ لَکَ الحَمدُ لا إلهَ إلاّ أنتَ عالِمُ الغَیبِ وَالشّهادَةِ، اَللّهُمَّ أذهِب عَنَّا الهَمَّ وَالحَزَنَ وَالفِتَنَ ما ظَهَرَ مِنها وَ ما بَطَنَ؛ بار خدایا! ستایش ها همه از آن توست، خدایی جز تو که دانای غیب و آشکار هستی، نیست، بار خدایا! غم و اندوه و فتنه های آشکار و نهان را از ما دور ساز.» سپس  می فرمودند: « هر کس از امت من که این عمل را به جای آورد، هر چه از خداوند عزوجل بخواهد، به او عنایت می فرماید.»

منبع: سنن النبی،ض842

52- ذکر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) بعد از نماز صبح

امام باقر(علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) وقتی که نماز صبح را به جا می آورد، تا هنگام طلوع خورشید، رو به قبله می نشست و مشغول ذکر خداوند می گردید و برای رسیدگی به حوائج مردم، امام علی(علیه السّلام) جلو آمده، پشت به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) و رو به جمعیّت می نشست، مردم احتیاجات خود را از امام علی (علیه السّلام) سوال نموده و از حضرت جواب می گرفتند و رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) اینگونه به آنها دستور داده بود.

منبع: سنن النبی،ش839

53- پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم) و نماز

خداوند متعال به رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) می فرماید:

فَسَبِّح بِحَمدِ رَبَّکَ وَ کُن مِنَ السّاجدینَ، وَاعبُد رَبَّکَ حَتّی یَأتِیَکَ الیَقینُ؛

پس با ستایش پروردگارت تسبیح گوی و از سجده کنندگان باش. و پروردگارت را بندگی کن تا وقتی که تو را مرگ فرا رسد.

منبع: سوره حجر، آیات 98 و 99

54- دعوت رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلّم) به نماز شب

و در جای دیگر خطاب به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) می فرماید:

وَ مِنَ الَّیلِ فَتَهَجَّد بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسی اَن یَبعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحمُوداً؛

و پاسی از شب را زنده بدار که نافله ای مخصوص تو است، باشد که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برساند.

منبع: سوره اسراء، آیه 79

55- خشوع پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در نماز

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هرگاه به نماز می ایستاد، صورت مبارکش از خوف خداوند متعال تغییر می کرد و دگرگون می شد.

منبع: بحارالانوار،ج84،ص248

56- نماز اول وقت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)

عایشه گوید: پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) با ما و ما با وی سخن می گفتیم چون هنگام وقت نماز می رسید پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) به سبب توجه به عظمت حق تعالی، چنان بود که گویی ما را نشناخته و ما او را نمی شناسیم.

منبع: محجة البیضاء،ج1،ص350

57- علاقه ی شدید پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) به نماز

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) می فرمودند: من هرگز از نماز سیر نمی شوم.

منبع: میزان الحکمه، ج5، ص 367،امالی صدوق،ج2،ص141

58- نماز نور چشم پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: همانا خدا نور چشم مرا در نماز قرار داد و آن را محبوب من نمود.

منبع: میزان الحکمه،ج5،ص367.امالی صدوق،ج2،ص141

59- خضوع رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در نماز

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هر وقت به نماز می ایستاد، گویا جامه ای پهن شده بر روی زمین بود.

منبع: میزان الحکمه،ج5،ص381. بحارالانوار،ج84،ص248

60- ترک نماز باعث نابودی عمل

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: مَن تَرَکَ صَلاتَهُ حَتّی تَفُوتَهُ مِن غَیرِ عُذرِ فَقَد حَبِطَ عَمَلُهُ

کسی که نمازش را بدون عذر ترک کند (نخواند) تا وقت آن بگذرد، عمل او نابود شده است.

منبع: جامع ایات و احادیث نماز ج1،ص 270.

61- گریه در نماز

امام سجاد(علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) در نماز، آن قدر گریه می کرد که سجاده اش خیس می شد، این به خاطر خوف از خدا بود، با این که گناه هم نداشت.

منبع: سنن النبی،ص32

62- شیوه نماز رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در نماز چشمانش را رو به آسمان می کرد، وقتی آیه ی (( فی صَلاتِهم خاشِعُونَ)) نازل شد سر و چشم خود را به طرف سجده گاه پایین آورد.

منبع: بحارالانوار،ج84،ص228

63- رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) همراه با موذن

امام باقر(علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) زمانی که صدای اذان و موذن را می شنید، آنچه را که او می گفت، تکرار می کرد.

منبع: وسائل الشیعه،ج5،ص454

64- فرمان نماز برای رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم)

حضرت علی(علیه السّلام) فرمودند:

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) با وجود اینکه به بهشت مژده داده شده بود، برای نماز خود را به رنج می افکند و این خاطر فرمان خدای سبحان بود که می فرماید:

((اهل خویش را به خواندن نماز فرمان ده و خود بر انجام آن شکیبا باش)، پس آن حضرت اهل خود را به نماز فرمان می داد و خود با شکیبایی آن را انجام می رسانید.

منبع: نهج البلاغه،ص190

65- نماز هنگام سفر

حضرت علی(علیه السّلام) فرمودند:

پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم) هنگام حرکت به سفر دو رکعت نماز می خواند.

منبع: کنزالعمال،حدیث 17647. میزان الحکمه،ج9،ص474

66- تسبیح پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)

ای محمد برای دفع ناراحتی آنان پروردگارت را تسبیح و حمدگو؛ و از سجده کنندگان باش.

منبع: حجر/98

67- نماز برگشت از سفر

چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) از سفر مراجعت می نمود، ابتدا داخل مسجد می شد و دو رکعت نماز می خواند، سپس به خانه تشریف می برد.

منبع: محجة البیضاء،ج4،ص76

68- یادآوری پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) برای نماز

انس بن مالک، صحابی معروف می گوید: پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) در مدت شش ماه همیشه بعد از نماز صبح، در کنار ((بیت)) فاطمه ندا در می داد که: ای اهل بیت! نماز، نماز (وقت نماز فرا رسید) و ای اهل بیت! همانا خداوند خواسته تا شما را از پلیدیها ی شرک و گناه و رذایل اخلاقی پاک نگاه دارد.

منبع: تفسیر سیوطی،ج5،ص198

69- سیره ی رسول خدا در نماز عید

سیره ی پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم) این بود که: با صدای بلند تکبیر از خانه ی خود راهی نماز عید می شد.

منبع: بحارالانوار، ج91، ص198

70- رفع نگرانی با نماز

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:

پیامبر خدا، چنان بودند که چون دچار نگرانی می شدند، به نماز پناه می بردند.

منبع: تفسیر درالمنثور،ج1،ص67

71- نماز پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) در جنگ احزاب

پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) در جنگ احزاب با اشاره نماز خواند.

منبع: تفسیر نمونه، ج2،ص148

72- سختی در عبادت

پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم) بعد از نزول وحی و قرآن، عبادت بسیار می کرد و مخصوصا ایستاده به عبادت مشغول می شد، آن قدر که پاهای او متورم گردید، و گاهی برای آنکه بتواند به عبادت خود ادامه دهد، سنگینی خود را بر یک پا قرار می داد و گاه بر پای دیگر، گاه بر پاشنه می ایستاد و گاه بر انگشتان پا. آیاتی نازل شد و به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) دستور داد که این همه رنج و ناراحتی بر خود تحمیل نکند.

منبع: رعد،آیه 156، داستانهای تفسیر نمونه، ص172

73- اثر شب زنده داری

انس بن مالک می گوید: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) آن قدر عبادت و شب زنده داری کرد که بر اثر آن، بدنش همچون مشک خشکیده شد.

جمعی از مسلمین (دلشان به حال حضرت سوخت) عرض کردند: (( چه چیز شما را این گونه به کوشش و عبادت واداشته است؟ با این که خداوند گناه (ترک اولی) قبل و بعد تو را بخشیده، باز این همه سعی و تحمل و رنج در عبادت برای چه؟))

آن حضرت در پاسخ آنها فرمود: (( آیا من بنده سپاسگزار خدا نباشم؟)).

منبع: تفسیر الدّر المنثور،ج6،ص70

74- محبت به کودک در حال نماز

لیث بن سعد می گوید: روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) نماز جماعت می خواند و جمعی به وی اقتدا کرده بودند. حسین (علیه السّلام)، که کودک بود، در همان نزدیکی ها بود، وقتی که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) به سجده می رفت، حسین(علیه السّلام) آمد و به پشت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) سوار می شد و پاهایش را حرکت می داد و می گفت: «حَل… حَل» (که شتر را با تکرار این واژه می رانند) هنگامی که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) می خواست سر از سجده بردارد، حسین را می گرفت و آرام به زمین می گذاشت و بلند می شد، و وقتی که به سجده می رفت، باز حسین می آمد و بر پشت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) سوار می شد و پاهایش را حرکت می داد و می گفت: « حَل… حَل»

این موضوع تا آخر نماز تکرار شد، یک نفر یهودی این منظره را می دید، به عنوان اعتراض، نزد رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) آمد و گفت: « ای محمد! شما با کودکان به گونه ای رفتار می کنید، که ما این گونه رفتار نمی کنیم.»

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: « اگر شما به خدا و رسولش ایمان داشته باشید، به کودکان خود مهربانی می کنید و با مهر و نوازش با آنها رفتار می نمایید». یهودی از دستور مهرانگیز تربیتی اسلام و بلندنظری پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) مجذوب اسلام شد و همان دم قبول اسلام کرد، و به صف مسلمین پیوست.

منبع: مناقب،ج4،ص272 و 73

75- تأکید پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) به شکرت در نماز جماعت

امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: « پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)- طبق معمول- برای ادای نماز صبح با جماعت، وارد مسجد شد، پس از نماز به پشت سر نگاه کرد و دید عده ای از مسلمین برای نماز نیامده اند، نام آنها را به زبان آورد و فرمود: « آیا این افراد در نماز شرکت نموده اند؟! حاضران گفتند: نه.

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: « آگاه باشید، بر افراد منافق، نمازی سخت تر از نماز عشا و نماز صبح نیست: « وَلَو عَلِمَوا اَیُّ فَضلٍ فَیهِما لأَتَوهُما وَلَو حَبواً» اگر آنها پاداش بسیار نماز صبح و عشا را با جماعت در می یافتند گرچه چهار دست و پا باشد، خود را به جماعت می رساندند.»

منبع:وسائل الشیعه،ج5،ص378

76- سجده ی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در جبهه

سال دوم هجرت بود، سپاه اندک اسلام در سرزمین بدر، در برابر سپاه مجهز دشمن قرار گرفتند. صبح روز جمعه هفدهم رمضان، جنگ شروع شد، و درگیری سختی بین دو سپاه درگرفت، حمله های پی در پی و جنگ های تن به تن همچنان ادامه داشت.

حضرت علی(علیه السّلام) می فرماید: روز جنگ بدر در هنگامه ی شدید نبرد، به جستجوی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) پرداختم تا ببینم او در کجاست و چه می کند؟ ناگاه وی را در گوشه ای یافتم، که سر به سجده نهاده بود و مکرر می گفت: (( یا حَیُّ یا قَیُّوم؛ ای خدای زنده! و ای خدایی که ذات پاک و تمام صفات تو، قائم به خودت می باشد.))⁽¹⁾

تنها همین ذکر را می گفت، و آن قد ر این ذکر را ادامه داد، تا خداوند او را در این جنگ، پیروز ساخت. آن حضرت این درس را به ما آموخت که باید در هر حال، به خصوص در سختیها، به خدای بزرگ توجه کرد و لحظه به لحظه از او استمداد نمود.⁽²⁾

(1): این جمله از قرآن اقتباس شده و آغاز آیة الکرسی (بقره آیه 255) آمده است.

(2): تفسیر روح البیان،ص 271، داستان دوستان، ج 3،ص214

77- سریع خواندن نماز جماعت

عصر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) بود، ظهر فرا رسید، موذن در مسجد النبی اذان ظهر را گفت و مردم را به شرکت در نماز جماعت، با پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) دعوت نمود، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) به مسجد آمد، مسلمین ازدحام کردند و صفوف نماز تشکیل شد، و نماز جماعت شروع گردید، در وسط های نماز ناگاه دیدند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) می خواهد با شتاب و عجله نماز را تمام کند.

خدایا چه شده است؟ مگر بیماری شدیدی بر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) عارض گردیده؟ که او همواره به وقار و آرامش در نماز سفارش می کرد، اکنون چرا مستحبّات نماز را رعایت نمی کند، آن همه عجله برای چه؟ چرا؟ یعنی چه؟

چند لحظه نگذشت که نماز به پایان رسید، مردم به نزد آن حضرت شتافتند، احوال پرسیدند، می گفتند: ای رسول خدا! آیا پیشامدی شده؟ حادثه ی بدی رخ داده؟ چرا نماز را این گونه با شتاب و سرعت به پایان رساندی؟

پاسخ همه ی این چراها، فقط این جمله بود، که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) به آنها فرمود: (( اَما سَمِعتُم صُراخَ الصَّبِیُّ؛ آیا شما صدای گریه و جیغ کودک شیرخوار را نشنیدید؟

معلوم شد کودک شیرخواری در نزدیکیآ گریه می کند و کسی نبود که او را آرام نماید، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) نماز را با شتاب تمام کرد، تا کودک را آرامش و نوازش دهد.

78- سجده ی شکر برای مژده

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) سوار بر شتر، به جایی می رفت. ناگهان شتر را نگه داشت و از آن پیاده شد و پنج بار سجده کرده سپس سوار بر شتر شده به راه خود ادامه داد.

حاضران پرسیدند: (( ای رسول خدا! این کاری را که انجام دادی، بی سابقه بود. برای چه پنج سجده انجام دادی؟))

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: (( جبرئیل با من ملاقات کرد، و پنج مژده داد. پیاده شدم و برای هر یک از آن مژده ها یک سجده شکر به جا آوردم)).

منبع: اصول کافی،ج2، ص98

79- نماز همراه با جبرئیل

نخستین چیز پس از اقرار به یگانگی خداوند و بیزاری جستن از بتان که خدا از میان فرمانهای اسلامی واجب کرد، نماز است.

چون نماز بر وی واجب  شد، جبرئیل بر وی فرود آمد او در بالای مکه بود. با پر خود بر کرانه ی دره زد که چشمه ای از آن جوشان شد. جبرئیل برای وی وضو گرفت و او به جبرئیل می نگریست و جبرئیل به وی نشان می داد که پاکیزه ساختن خود برای نماز چگونه است. آنگاه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) مانند وی وضو گرفت. پس جبرئیل برخاست و پیش نماز وی شد و پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) همراه نماز او نماز خواند و سپس بازگشت. پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) نزد خدیجه(علیه السّلام) آمد و به او وضو آموخت و خود پیش نماز شد و همسرش پشت سر وی همانند او نماز خواند.

منبع: الکامل فی التاریخ،ج2،ص846

80- عشق به اذان

صدای اذان برای پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)چنان جاذبه داشت و نشاط می آورد که هنگام اذان به بلال می فرمود: (( ما را از غم و اندوه رهایی بخش!))

هرگاه وقت نماز می رسید گویا کسی را نمی شناخت و حال معنوی خاصی پیدا می کرد؛ و می فرمود: (( گرسنه از غذا سیر و تشنه از آب سیراب می شود، ولی من از نماز سیر نمی شوم.))

منبع: مستد رک الوسائل،ج1،ص174

81- علت سجده طولانی

یک بار رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) مردم را به خواندن نماز فرا خواند، در حالی که کودک خردسال دخترش، حضرت حسن (علیه السّلام) به همراهش بود. پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) نوه اش را در کنار خویش نشاند و به نماز ایستاد… ناگهان مردم دیدند که رسول خدا، یکی از سجده هایش را بسیار طولانی کرد… وقتی نماز به پایان رسید.

نمازگزاران گفتند: یا رسول الله! ما تاکنون چنین سجده ای از شما ندیده بودیم، به گونه ای که گمان کردیم وحی به شما رسیده است.

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند:

(( نه مسأله وحی نبود؛ بلکه فرزندم حسن در حال سجده بر دوشم فرا رفت و من نخواستم که شتاب کنم و او را بر زمین گذارم. سجده ام را طول دادم تا خودش از دوشم پایین بیاید!))

منبع: اسرار آل محمد، سلیم بن قیس،ص146

82- نماز جماعت در هوای گرم

پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم) در گرمای شدید نیمروز، نماز ظهر را به جماعت برگزار می کرد. این کار برای برخی از یاران آن حضرت، بسیار گران می آمد. از سویی، عده ای ار منافقان هم، گرمی هوا را بهانه ی خوبی برای تفرقه و شکاف در صفوف مسلمین قرار داده و از شرکت در نماز جماعت سرباز می زدند. گروهی دیگر نیز به پیروی از آنها، در صف نماز جماعت حاضر نمی شدند و در نتیجه جمعیت نمازگزاران مسلمان، کاهش یافته بود.

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) از این مسأله ناراحت بود، که این آیه نازل شد: (( حافِظُوا عَلَی الصَّلواتِ وَالصَّلوةِ الوُسطی وَقُومُوا للهِ قانِتینَ؛ بر نمازها به ویژه نماز میانه [ظهر] پای بند باشید و مطیعانه برای خدا به پا خیزید.)) _{(بقره،238)}

منبع: تفسیر نمونه،ج2،ص146

83- اولین نماز جمعه رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم)

روز دوشنبه بود، دوازدهم ربیع الاول، و هنگام ظهر که رسول گرامی اسلام در جریان هجرت خود به مدینه وارد شد. پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) چهار روز را در ((قبا)) ماندند و در این مدت، طرح بنای ((مسجد قبا)) را ریختند. آنگاه در روز جمعه به سوی مدینه – که فاصله ی کمی با قبا داشت – حرکت کردند. هنگامی که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) به محله بنی سالم رسیدند، هنگام نماز فرا رسیده بود. حضرت، در همان جا مراسم نماز جمعه را بر پای داشتند. این اولین نماز جمعه ای بود که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) اقامه کردند. همچنین خطبه این نماز، اولین خطبه رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) در مدینه بود.

منبع: تفسیر نمونه،ج 24،ص131

84-  منظم کردن صفوف نماز جماعت

در کتاب (( تنبیه الخواطر)) تألیف شیخ ورام بن ابی فراس از نعمان نقل می کند که گفت: (( رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) همیشه صفوف نماز ما را منظم می فرمود، به طوری که اگر تیری رها می شد، به فاصله ی نیمه ای از آن تیر یکسان بود، تا این که رفته رفته برای همه عادت شد. اتفاقا روزی به مسجد تشریف آورد و به نماز ایستاد، خواست تا تکبیرة الاحرام بگوید متوجه شد که مردی سینه اش جلوتر از سایرین است، فرمود: بندگان خدا صفوف خود را منظم کنید، وگرنه میان شما اختلاف خواهد افتاد.))

و نیز در همان کتاب از ابن مسعود نقل می کند که گفت: (( رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) دست به شانه های ما گذاشته و ما را پس و پیش کرده و می فرمود: منظم بایستید، وگرنه اگر در ایستادن اختلاف داشته باشید، دلهایتان هم مختلف خواهد شد…))

منبع: بحارالانوار،ج17،ص273.

85- نماز پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) در محاصره ی دشمن

در جنگ خندق، وقتی که مسلمانان در محاصره ی شدید دشمن قرار گرفتند، اضطراب و وحشت بر بعضی از سپاهیان اسلام چیره شد.

خذیفه نقل می کند در آن لحظات که سرمای هوا تا استخوان هم نفوذ می کرد، پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم)، بی اعتنا به محاصره ی دشمن و سرمای سخت، به نماز و نیایش مشغول بود و چنان غرق نماز و نیاز بود که گویی در میان دشمنان حضور ندارد.

منبع: چهل حدیث،ج1،ص75

86- استمداد از نماز

حضرت امام جعفر صادق(علیه السّلام) می فرماید: (( هر زمانی غم و اندوه دنیا بر شما چیره شد، وضو بگیرید و به مسجد بروید و دو رکعت نماز بخوانید و برای برطرف شدن غم و اندوه، خدا را بخوانید. چون خداوند تعالی می فرماید: (( وَستَعینُوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوةِ))⁽¹⁾. شیوه ی رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هم چنان بود که هرگاه باد سهمگینی می آمد، به مسجد می رفت و از نماز کمک می گرفت. چون در آسمان کسوف و خسوفی پدید می آمد نیز به نماز پناه می برد.

(1): بقره، آیه 45

87- نماز دشمن شکن

یکی از نمازهای دشمن شکن، در طول تاریخ اسلام، همانا نماز جماعت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) و مسلمین در فتح مکه است. در فتح مکه وقتی که ابوسفیان و اطرافیانش، همینه و شکوه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) و مسلمین را در نماز جماعت دیدند، سخت مبهوت و حیران آن همه عظمت اسلام شدند.

ابوسفیان وقتی دید که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) در جلو ایستاده و مسلمین پشت سر او به نماز ایستاده اند و تکبیر می گویند و با رکوع و سجودش، همه با او هماهنگ عمل می کنند، مجذوب آن همه عظمت و شکوه گردید.

ابوسفیان که می دید چگونه مسلمین در تبعیت و پیروی از پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم) از یکدیگر پیشی می گیرند و دستوارتش را با جان و دل انجام می دهند، نمی توانست آن همه ابهت و احترام را ببیند و خاموش بماند و سرانجام با میل خود اسلام آورد.

منبع: درس سخنوری،ج3،ص40

88-  تکمیل نمازهای واجب با تولد حسنین (علیهما السّلام)

و در ((کافی)) از عامری از حضرت ابی جعفر(علیه السّلام) روایت کرده که فرمود: (( بعد از آن که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) معراج رفت، در مراجعت از آنجا ده رکعت نماز به جا آورد، هر دو رکعت به یک سلام، و چون حسن و حسین(علیه السّلام) متولد شدند، رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) به شکرانه ی خدا هفت رکعت دیگر زیاد کرد و خداوند هم عمل او را امضا فرمود، و اگر در نماز صبح چیزی اضافه نکرد برای این بود که در هنگام فجر ملائکه شب می رفتند و ملائکه روز می آمدند و چون خداوند دستورش داد در مسافرت نمازهای خود را بشکند، رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) همه را دو رکعتی کرد، مگر مغرب را که از آن چیزی کم نکرد و در نتیجه شش رکعت را بر امت خود تخفیف داد. و احکام سهو هم تنها مزبوط به رکعتهایی است که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) اضافه کرد و اگر کسی در اصل واجب، یعنی در دو رکعت شک کند باید نماز را از سر بگیرد. و در ((امالی)) شیخ صدوق آمده که فرمود:

((وقتی که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) را به معراج و به بیت المقدس بردند، جبرئیل او را سوار براق کرد و به اتفاق به بیت المقدس آمدند. جبرئیل محرابهای انبیاء را به آن جناب نشان داد، و رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) نیز در آن محرابها نماز گزارد و از آنجا عبورش داده در مراجعت به کاروان قریش برخوردند، رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) آبی را که آنان در ظرف داشتند دید و دید که شتری گم کرده اند و در پی آن می گردند.

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) از آن آب بیاشامید، و مابقی آن را به زمین ریخت و چون از معراج برگشت و صبح شد، به قریش فرمود که خدای تعالی دیشب مرا به بیت المقدس برد و آثار انبیاء و منزلهای ایشان را به من نشان داد.))

منبع: بحارالانوار،ج13،ص19

89- نحوه نماز خواندن

پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) در حال نماز روی انگشتان پای خود می ایستاد خدای تعالی این آیه را نازل فرمود: (( طه ما اَنزَلنا عَلَیکَ القُرآنَ لِتَشقی)) ای پیغمبر طیب و طاهر! ما قرآن را نفرستادیم که خود را به مشقت افکنی.

حضرت امام زین العابدین(علیه السّلام) فرمود: (( جد بزرگوارم رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) با این که خدا گناهان گذشته و آینده او را آمرزیده بود با این حال از اجتهاد و کوشش بازنایستاد و به عبادت مشغول بود، تا اینکه ساق مبارک وی روم کرد)).

منبع: اخلاق و کردار محمد (صلی الله علیه و آله و سلّم)،78

90- عشق به نماز

عطاء بن ابی ریاح گوید: (( روزی نزد عایشه رفتم پرسیدم: شگفت انگیزترین چیزی که در عمرت از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) دیدی چه بود؟))

او گفت: (( کارهای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) همه اش شگفت انگیز بود، ولی از همه عجیب تر اینکه شبی از شبها که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) در خانه من بود، به استراحت پرداخت، هنوز آرام نگرفته بود از جا برخاست و لباس پوشید و وضو گرفت و به نماز ایستاد و آن قدر در حال نماز و در جذبه خاص الهی اشک ریخت که جلو لباسش از اشک چشمش، تر شد. و همچنان تا طلوع صبح منقلب و گریان بود!

هنگامی که بلال او را به نماز فراخواند، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) را گریان دید. عرض کرد: چرا چنین گریانید، شما که مشمول لطف خدا هستید. فرمودند: آیا نباید بنده شکرگزار خدا باشم. چرا نگریم، خداوند در شبی که گذشت، آیات تکان دهنده ای بر من نازل کرده است و سپس شروع به خواندن آیات کرد⁽¹⁾ و در پایان فرمودند: وای به حال کسی که آنها را بخواند و در آنها نیندیشد.

در روایتی از حضرت علی (علیه السّلام) نقل شده است که پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هرگاه برای نماز شب بر می خاست، نخست مسواک می کرد و. سپس نظری به آسمان می افکند و این آیات را، زمزمه می نمود.⁽²⁾

(1):ال عمران،ایات191 و 192

(2): داستان های تفسیر نمونه، ص184

91- نخستین نماز جماعت

نخستین نماز جماعت که در اسلام منعقد شد، چنین بود که روزی ( در آغاز بعثت) پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) در نماز بود.

حضرت علی (علیه السّلام) در کنار رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) ایستاد و به حضرتش اقتدا نمود. در این حال ابوطالب، که فرزندش جعفر را به همراه داشت، سر رسید. جعفر را گفت، تو نیز در کنار پسر عمویت نماز بخوان.

چون حضرت متوجه شد که جعفر نیز بر وی اقتدا نموده، پیشتر رفت (که آن دو پشت سرش قرار گیرند) ابوطالب شادمان شد و بازگشت.

پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: (( نماز را باید به جماعت خواند، اگرچه بر روی سر نیزه ای باشد)).

منبع: معارف و معاریف،ج5،ص226

92- نماز برای دیدن پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) در خواب

در مجامع معتبره نقل است که هرکس بخواهد پیغمبر خاتم را بخواب ببیند، بعد از نماز عشا دو رکعت نماز به هر سوره ای که می خواهد بخواند، سپس صد بار بگوید: (( بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم یا نُورَ النُّور یا مُدَبِّرَ الأُمُورِ بَلِّغ مِنّی رُوحَ مُحَمَّدٍ وَ اَرواحَ الِ مُحَمَّدٍ تَحِیَّةً وَ سَلاماً))

منبع: نجمالثاقب،ص488

93- دشمن رسول خدا

((ابوجهل)) که از دشمنان سرسخت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) بود، به اطرافیان گفته بود: ((اگر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) را در حال سجده ببینم، با پاهایم گردنش را له می کنم!

یک بار که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) مشغول نماز بود، ابوجهل برای اجرای تصمیم شوم سراغ آن حضرت (صلی الله علیه و آله و سلّم) رفت، اما چون نزدیک رسید، دیدند عقب نشینی کرده ، گویی که با دستش چیزی را از خود دور می کند.

پرسیدند: (( این چه وضعی است که در تو می بینم؟))

گفت: ((ناگهان میان خود و او گودالی از آتش دیدم، و منظره ای وحشتناک و بال و پرهایی مشاهده کردم!))

این جا بود که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: ((قسم به کسی که جانم در دست اوست، اگر به من نزدیک شده بود، فرشتگان خدا بدن او را قطعه قطعه می کردند، و اعضای بدنش را می ربودند.))

منبع: تفسیر نومنه،ج27،ص165

94- اذان و اقامه ی جبرئیل

امام باقر(علیه السّلام) فرمودند: وقتی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) در معراج خود به بیت المعمور(مرکز فرشتگان در اسمان چهارم) رسید و وقت نماز شد، جبرئیل اذان و اقمه گفت: پیامبر جلو ایستاد و فرشتگان و پیامبران پشت سر رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) برای نماز به صف ایستادند و به او اقتدا کردند.

منبع: کافی،ج3،ص302

95- نماز در صحرا

امام علی(علیه السّلام) فرمودند: هنگامی که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) برای خواندن از شهر خارج شده و به طرف مصلی، می رفت در رفتن از راه ((شجره)) و در بازگشتن از راه محرس باز می گشت و کلا آن حضرت در رفتن به سوی مصلی درازترین راه و در بازگشت کوتاه ترین راه را انتخاب می فرمود.

منبع: نماز و عبادت پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلّم)،ص60

96- تقدم نماز بر هر چیز

امام علی (علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هیچ چیزی را از شام و غیر آن بر نماز مقدم نمی داشت و هنگامی که وثت نماز می شد، گویی هیچ کدام از اهل و عیال قوم و خویش، دوست و رفیق خود را نمی شناخت.

منبع: نماز و عبادت پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلّم)،ص72

97- نماز اول وقت رسول خدا

عایشه همسر رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلّم) می گوید: چیامبر با ما سخن می گفت و ما با آن جناب حرف می زدیم، ولی به محض رسیدن وقت نماز، گویی اصلا ما را نمی شناسد و ما هم او را نمی شناسیم.

منبع: ثواب نماز جماعت،ص38

98- صلوات خدا بر صلوات فرستنده

احمد حنبل، در مسند خود، از عبدالرحمن بن عوف روایت کرده است:

روزی رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) از مدینه بیرون رفت، وارد نخلستان شد، به سجده رفت. سجده آن جناب، آن قدر  طول کشید که من ترسیدم مبادا آن حضرت، وفات کرده باشد. آمدم به آن حضرت نگریستم. سر مبارک را از سجده برداشت، و فرمود: (( تو را چه می شود؟))

من صورت حال را به عرض رسانیدم. فرمود: (( جبرییل بر من نازل شد، و گفت می خواهی تو را بشارت دهم؟ به درستی که حق تعالی فرمود: هر که بر تو صلوات فرستد، من بر او صلوات می فرستم. و هر که بر تو سلام گوید، من بر او سلام می گویم.))

منبع: آثار و برکات صلوات،30

99- نشستن پیامبر هنگام اذان

امام علی (علیه السّلام) فرمودند: هنگامی که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) وارد مسجد می شد و بلال مشغول گفتن اذان بود، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) می نشست.

منبع: نماز و عبادت پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلّم)،ص112

100- دعای پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) در تعقیب نماز

امام باقر(علیه السّلام) فرمودند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هنگامی که تشهد و سلام نماز را می گفتند، چهار زانو می نشست، دست راستش را بر سر می نهاد و می فرمود:

(( بِسمِ اللهِ الَّذی لا إِلهَ إِلا هُوَ عالِمُ الغَیبِ وَالشَّهادةِ الرَّحمانُ الرَّحیمُ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَذهِب عَنِّی الهَمَّ والحَزَنَ؛ به نام خدایی که جز او خدایی نیست، او که دانای پنهان و آشکار است، بخشنده و مهربان است، بار خدایا! بر محمد و اهل بیت او درود فرست و غم و حزن را از من دور گردان.))

منبع: از سنن النبی، ش 834

حضرت امام علی (علیه السّلام)

101-  اولین نمازگزار

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: ((فرشتگان هفت سال بر من و على(علیه السّلام)  درود فرستادند؛ زیرا ما نماز مى گزاردیم و هیچ کس دیگرى با ما نماز نمى گزارد.)) پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: ((نخستین کسى که با من نماز گزارد على(علیه السّلام)   بود.))

منبع:امام على7،ص638

102- جارى شدن اشک در محراب على (علیه السّلام)

على(علیه السّلام) هنگامى که در محراب عبادت مى ایستاد، رعشه بر اندامش مى افتاد و از خوف عظمت الهى اشک چشمان او بر محاسن شریفش جارى مى شد.سجده هاى او طولانى بود و سجده گاهش همیشه از اشک چشم مرطوب بود.

شاعر مى گوید:

هُوَ البَکّاءُ فِی المحرابِ لَیلاً  **** هُوَ الضَّحّاکُ اِذَا اشتَدَّ الضِرابُ

یعنى: او در محراب عبادت به شدت گریان و در شدت جنگ خندان بود.

منبع:على7 کیست،ص233

103- نماز و توبه

حضرت على(علیه السّلام) فرمودند: ((گناهى که پس از آن، مهلت دو رکعت نماز گزاردن داشته باشم مرا اندوهگین نمی سازد.))

منبع: نهج البلاغه،ص416،کلمات قصار،ش299

 

 

104- هدف از خواندن نماز

حضرت على فرمود:((اى خداى من! من نماز خود را در پیشگاه تو انجام دادم، اما این را مى دانم، که تو نه نیازى بدان دارى و نه چشم امید و رغبتى به آن دوخته اى، بلکه من نماز را براى اطاعت تو و احترام به فرمان تو انجام مى دهم))

منبع: بحارالانوار،ج80،ص38

105- یاد علی(علیه السّلام) سبب قبولی نماز

نماز هیچ کس جز به یاد و درود بر اهل بیت کامل نمی شود و هیچ دعایی جز از این راه به اهداف اجابت نمی رسد.⁽¹⁾

گروهی که دشمن علی باشند، به آتش دوزخ در آیند، گرچه هزار سال نماز خوانده و روزه گرفته باشند.⁽²⁾ و به خدا سوگند، که هیچ نمازی ستوده و مقبول نباشد بدون ولایت امام عادل.

ابن عباس گوید: پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: (( نخستین کسی که با من نماز گزارد علی(علیه السّلام) بود.))

(1): امام علی(علیه السّلام)،ص469

(2): امام علی7،ص478

106- نماز آخرین توصیه علی(علیه السّلام)

حضرت علی(علیه السّلام) به هنگام شهادت همه ی خانواده  را دور بستر خود جمع نمود و در رابطه با نماز توصیه فرمود « اَلله اَلله فِی الصَّلوةِ فَانَّها عَموُدُ دینِکُم؛ از خدا بترسید درباره ی نماز که نماز ستون دین است.»

شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش می کنم؛ زیرا نماز برترین عمل و ستون و اساس دین شماست. سفارش می کنم شما را به نمازی که ستون دین و قوام اسلام است، پس از نماز غافل نشوید.

فرزندم! وصیت می کنم تو را (امام حسین) به خواندن نماز در اول وقت.

ای پسرم! پیوسته و در همه حال به یاد خدا باش.

به محمد بن حنیفه وصیت می کند: دعایت را برای خداوند خالص و خالی از هر شبهه ای بگردان؛ زیرا خیر و شر و بخشش و منع کردن، وصل و جدایی (همه و همه) به دست اوست.

منبع: نماز و عبادت امام علی(علیه السّلام)،ص26

107- وضوى علی(علیه السّلام)

وضو کلید نماز است. اگر مى خواهیم نماز را درک کنیم باید وضوى کامل به جا آوریم، هنگام وضو باید حالت ما عوض شود،مولاى ما على(علیه السّلام)  هنگام وضو گرفتن سراپا مى لرزید و لرزش خفیفى وجود مبارکش را فرا مى گرفت.

منبع:على کیست(علیه السّلام) ،ص233

108- تاثیر اذکار وضو

امیرالمومنین(علیه السّلام) می فرمایند: « ای محمد حنفیه! هرکس وضو بسازد، همانند وضویی که من ساختم، و بگوید، (دعا کند) آنچه که من گفتم، خداوند تبارک و تعالی از هر قطره آب وضوی او، ملکی را برای او می آفریند، که مشغول تقدیس و تسبیح و تکبیر برای خداوند هستند. و خداوند عزّوجل ثواب این اذکار را تا روز قیامت برای او ثبت و ضبط خواهد نمود.»

منبع: من لا یحضزه الفقیه،ج1،ص42

109- عبادت، نشانه پیروان علی(علیه السّلام)

گروهی به دنبال امیرالمومنین علی(علیه السّلام) حرکت می کردند، حضرت از آنها پرسید: « شما کیستید؟»

گفتند: یا امیرالمومنین! ما پیروان تو هستیم.

حضرت فرمود: « پس چرا نشان پیروی را در شما نمی بینم؟»

گفتند: نشان پیروان شما چیست؟

فرمودند: «پیروان من کسانی هستند که این نشانه ها را دارند:

1-    چهره شان از بسیاری عبادت و شب زنده داری زرد است.

2-    اندامشان از روزه داری داری لاغر

3-    همیشه ذکر حق بر لب دارند و لبانشان از بسیاری ذکر خکشیده است.

4-    بر آنها گرد ترس خدا نشسته است.»

منبع: نماز و عبادت امام علی(علیه السّلام)،ص25

110- نماز خانه ی حضرت علی(علیه السّلام)

امام صادق(علیه السّلام) فرمودند:

علی(علیه السّلام) در خانه ی خود اتاقی داشت، که در آن غیر از فرش و شمشیر و قرآن چیز دیگری نبود و در آن اتاق نماز می خواند.

منبع: سفینة البحار،ج1،ص470

111- هزار رکعت نماز در پایان عمر علی(علیه السّلام)

امام صادق(علیه السّلام) فرمودند:

علی(علیه السّلام) در آخر عمر، شبانه روز هزار رکعت نماز بجا می آورد.

منبع: بحارالانوار،ج41،ص24

112- مضطرب شدن علی(علیه السّلام) در حال نماز

هنگامی که وقت نماز می شد، علی(علیه السّلام) به خود می پیچید و می لرزید به او می گفتند: ای امیرالمومنین! تو را چه شده است؟ می فرمودند: وقت ادای امانتی رسیده است که خداوند آن را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه کرد، و آنها از تحمّل آن ابا کردند و از آن بیمناک شدند.

منبع: محجة البیضاء،ج1،ص378

113- خشوع امیرالمومنین(علیه السّلام) در نماز

امام صادق(علیه السّلام) فرمودند:

هنگامی که علی(علیه السّلام) به نماز می ایستاد، این آیه شریفه را می خواند: « روی می آورم با تمام وجودم به کسی که آسمانها و زمین را آفرید» و رنگ مبارک حضرتش تغییر می کرد، به طوری که تغییر حالت و دگرگونی از صورت مبارکش پیدا می شد و به خوبی مشاهده می گشت.

منبع: میزان الحکمه،ج5،ص381

114- عبادت حضرت علی(علیه السّلام)

بار خدایا! این نماز من است که در پیشگاه تو به جای آوردم، نه به خاطر نیازی است که تو به آن داری و نه به خاطر میل و رغبتی است که تو در آن داری، بلکه برای بزرگداشت و پذیرش فرمان تو است که تو مرا به انجام آن فرمان داده ای، ای خدای من! اگر در نماز من عیبی است و یا نقصی در رکوع و سجود آن موجود است، پس مرا بازخواست مکن، و بر من با پذیرش و آمرزش خود تفضل فرما که من در همه حال به عنایات و تفضل تو محتاجم».

منبع: بحارالانوار،ج41،ص18

115- علی(علیه السّلام) و نماز در نخلستان

امام باقر(علیه السّلام) فرمودند:

امیرالمومنین(علیه السّلام) پانصد درخت خرما داشت و در زیر هر نخلی دو رکعت نماز به جای می آورد.

منبع:وسائل الشیعه،ج3،ص474،باب42،حدیث8

116- توجه علی(علیه السّلام) به نماز در هنگام جنگ

روزی در جنگ صفّین حضرت علی(علیه السّلام) در حالی که مشغول جنگ بود مرتب به خورشید نگاه می کرد. ابن عباس عرض کرد: یا امیرالمومنین! این چه کاری است که انجام می دهید؟ (و مرتب به خورشید نگاه می کنید). حضرت فرمودند: نگاه می کنم به خاطر رسیدن زوال تا نمازم را در اول وقت بخوانم. ابن عباس عرض کرد: آیا حالا وقت نماز است؟ ما مشغول قتال هستیم، حضرت فرمودند: مگر ما برای چه چیزی می جنگیم؟ به درستی که ما جنگ می کنیم به خاطر نماز. ابن عباس گفت: قطعا نماز شب علی(علیه السّلام) حتی در لیلة الهریر هم ترک نشده است.

منبع: بحارالانوار،ج83،ص23

117- علی(علیه السّلام) و نماز شب در عملیات

حضرت علی(علیه السّلام) فرمودند:

از روزی که این سخن رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) که نماز شب نور است را شنیدم، نماز شب را ترک نکردم، ابن کواء به آن حضرت گفت: حتی در لیلة الهریر (شب عملیات جنگ صفین)، امام فرمودند: حتی در آن شب.

118- برپایی نماز بر وجود علی(علیه السّلام)

به وجود مبارک علی نماز برپا شد.

منبع:اسرار العبادات و حقیقة الصلوة،ص23

119- رکوع طولانی

امام صادق(علیه السّلام) فرمودند:

امیرالمومنین(علیه السّلام) رکوع نماز را آن قدر طولانی می کرد، که عرق از ساق پای او جاری و زیر قدمهای مبارکش تر می شد.

منبع:بحارالانوار،ج85،ص110

120- نخستین واصل به حق

حضرت علی(علیه السّلام) فرمودند:

بارخدایا! من نخستین کسی هستم که به حق رسیده و آن را شنید و پذیرفت.

هیچ کس بر نماز من پیشی نگرفت، مگر رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم)

121- استعانت از نماز برای جنگ

در نبرد «صفین» پیش از آغاز جنگ امیرالمومنین (علیه السّلام) به دلیر مردان همراه خودش خطاب کرد و فرمودند: شما انشاءالله فردا با دشمن درگیر خواهید شد، پس امشب را بیشتر به نماز مشغول باشید و تلاوت قرآن را کثرت بخشید و از خداوند صبر و نصرت (استقامت و پیروزی) را بخواهید.

منبع: بحار الانوار،ج35،ص100

122- نماز و رفع ناراحتی

از امام صادق(علیه السّلام) روایت شده است:

هنگامی که برای امیرالمومنین(علیه السّلام) مشکلی پیش می آمد ، به نماز پناه می برد(ناراحتی خویش را به طریق نماز جبران می کرد) و آیه : «وَاستَعینُوا بِااصَّبرِ وَالصَّلاةِ» را تلاوت می کرد.

منبع: وسائل الشیعه،ج5،ص263

123- مأموریت اهل بیت(علیه السّلام)

امام باقر (علیه السّلام) فرمودند: حضرت علی(علیه السّلام) می فرمودند: ما اهل بیت مامور شده ایم غذا بدهیم و گرفتاری گرفتاران را برطرف سازیم، و آنگاه که مردم در خوابند، نماز بخوانیم.

منبع:بحارالانوار،ج87،ص154

124- شهادت در حال نماز

نزدیک اذان صبح امیرالمومنین(علیه السّلام) به مسجد جامع رسید. مانند همیشه که خود اذان می گفت، بالای مأذنه رفت و فریاد «اَللهُ اَکبَرُ» ایشان در فضا رنگ توحید گرفت.

اذان را که تمام کرد، با آن سپیده دم خداحافظی نمود و فرمودند: « ای صبح، ای سپیده دم، ای فجر! از روزی که علی چشم به دنیا گشوده است، آیا روزی بوده که تو دمیده باشی و چشم علی خواب باشد.»

عسق بود که در مسجد جامع کوفه بر تن نمازگزاران بال می کشید. امام به سجده رفت. دست پلید عبدالرحمن بن ملجم مرادی⁽¹⁾ شمشیر زهرآلود بر فرق مبارک حضرت فرود آمد و امام سرود وصل را بر لبان خود جاری نمود «فُزتُ وَ رَبِّ الکَعبِه؛ به خدای کعبه رستگار شدم.»

امام در بستر افتاد. چشمها را گشود و فرمودند: « به خدا قسم هنگامی که این ضربت بر فرق من وارد شد، مثل من، مثل عاشقی بود که به معشوق خودش رسیده باشد. مثل من مثل آن کسی است که در شب ظلمانی دنبال آبی می گردد تا خیمه و خرگاه خود را بردارد و به آنجا برود. اگر در آن تاریکی آن چاه آب را پیدا کند، چقدر خوشحال می شود. مثل من، مثل همان شخص است.»

(1): از پیروان فرقه ی خوارج که برای وصال زنی به نام قطامه و به تحریک اشعث امام را به شهادت رساند.

منبع: انسان کامل،صص 45-48

125- صبر و نماز

آن روز، مولای متقیان علی بن ابی طالب(علیه السّلام) وارد مسجد شده و به نماز ایستاده بود که یکی از خوارج که از دشمنان سرسخت آماده بود. به کنایه این آیه قرآن را خواند: «وَ لَقَد اُوحِیَ اِلَیکَ وَ اِلَی الَّذینَ مِن قَبلِکَ لَئِن اَشرَکتَ لَیَحبَطَنَّ عَمَلَکَ وَ لَتَکُونَنَّ مِنَ الخاسِرینَ.»

بدین ترتیب، آن مرد پلید به امام علی(علیه السّلام) توهین کرد، یعنی خواست بگوید: سوابق درخشان تو در اسلام روشن است، اما اینک کافر و مشرک شده ای و اعمال گذشته ات را به هدر داده ای!

حضرت علی(علیه السّلام) توجهی به او نکرد و نمازش را ادامه داد. آن مرد دوباره همان آیه را تکرار کرد. باز امیرمومنان سکوت اختیار کرد، اما مردک از رو نرفت و برای آن که نماز امام را به هم بزند، همچنان به خواندن آن آیه پرداخت. در این لحظه علی(علیه السّلام) به تلاوت این آیه پرداخت (فَاصبِر اِنَّ وَعدَ اللهِ حَقُّ وَلا یَستَخِفَّنَّکَ الَّذینَ لا یُوقِنُون؛ صبر پیشه کن، وعده ی خداوند حق و درست است و فرا خواهد رسید، این مردم بی ایمان و بی یقین و ناباور، تو را تکان ندهند و سبک نسازند.»

پس از این رو، سرور پرهیزکاران، حضرت امیرالمومنین علی(علیه السّلام) بی آنکه هیچ اعتنایی به آن مرد بکند، به ادامه نماز پرداخت و بدین ترتیب هم پاسخ آن بی ادب را داد و هم از نماز و راز و نیاز غفلت نورزید.

منبع:  جاذبه و دافعه ی علی(علیه السّلام)، استاد شهید مطهری،ص145

126-  تاثیر تبلیغ

معاویه خود نماز می خواند، و در همان هنگام، با فریب و خدعه، به مردم شام تلقین می کرد که علی(علیه السّلام) نماز نمی گزارد! معاویه چنین بود و واعظان و مبلّغان پول پرست و خود فروخته ی معاویه هم، این دروغ را پیوسته تکرار می کردند، تا آنجا که برخی مردم ساده لوح واقعا بدین باور رسیده بودند که امام علی(علیه السّلام) نماز نمی خواند!

در هنگامه ی نبرد صفّین، جوانی که بر اثر تبلیغات شوم معاویه افکاری افراطی و مسموم و پلید پیدا کرده بود، ناگهان از سپاه معاویه بیرون آمد و بنای لعن و نفرین یاران علی(علیه السّلام) را گذاشت و آنچه توانست دشنام داد! «هاشم مرقال» که از یاران باوفای امام(علیه السّلام) بود، برآشفت و رو به جوان کرد و گفت: « از خدا بترس! و دست از دشنام دادن بردار. گوش به فرمان خداوند باش که از تو می خواهد باطل را ترک کنی و به حق بپیوندی».

جوانک فریب خورده، در پاسخ گفت: « چگونه لشکر خود را حق می دانید، و سپاه ما را باطل می خوانید، حال آن که رهبرتان، علی، نماز نمی خواند؟» و آنگاه دوباره به ناسزا گویی خود ادامه داد.

و بدین گونه، دروغ پردازیها و تبلیغات زهراگین و مسموم معاویه، اندیشه های ساده دلان را آلوده کرده بود!

منبع: هزار و یک حکایت تاریخی، محمود حکیمی،ج1،ص82

127- جراحی در حال نماز

در جنگ صفین تیری بر ران مقدس حضرت علی (علیه السّلام) وارد شد، هرچه کردند در موقع عادی خارج نمایند، از شدت درد و ناراحتی آن جناب نتوانستند.

خدمت امام حسن(علیه السّلام) جریان را عرض کردند، فرمودند: صبر کنید تا پدرم به نماز بایستد، زیرا در آن حال چنان از خود بیخود می شود که به هیچ چیز متوجه نمی گردد. به دستور حضرت مجتبی(علیه السّلام) در آن حال تیر را خارج کردند. بعد از نماز علی(علیه السّلام) متوجه شد خون از پای مقدسش جاری است. پرسید: چه شد؟ عرض کردند: تیر را در حال نماز از پای شما بیرون کشیدیم.

منبع: انوار نعمانیه،ص342

128- نماز حضرت علی(علیه السّلام) برای خدا

روزی دو ناقه ی بزرگ و چاق برای رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) هدیه آوردند. حضرت به اصحاب خود فرمودند: آیا کسی هست در میان شما که دو رکعت نماز بخواند و در قیام و رکوع و سجود و وضو و خشوع اهتمام به امور دنیا نداشته و در قلب او فکر دنیا نبوده باشد تا من یکی از این دو شتر را به او بدهم. کسی جواب نگفت. سه مرتبه این جمله را فرمود، کسی جواب او را نداد، مگر علی بن ابی طالب(علیه السّلام) که برخاست و عرض کرد: یا رسول الله! من می خوانم و از اول تا اخر چیزی از دنیا به خاطرم راه نداده فکر دنیا را نمی کنم. رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: بخوان. علی(علیه السّلام) نماز را خواند و تمام کرد. جبرئیل نازل شد و عرض کرد: یا رسول الله! یکی از دو شتر را به علی بده.

129- قبیله ی قبله

حضرت علی(علیه السّلام) یک روز بعد از نماز صبح به وعظ و اندرز مردم پرداخت و از ترس خدا گریه کرد و دیگران نیز از گریه ی حضرت به گریه افتادند. آنگاه علی(علیه السّلام) فرمودند: « به خدا قسم از زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) کسانی را می شناسم که صبح را به شب می رساندند، در حالی که چهره های آنان غمگین بود و شکمهایشان گرسنه و پیشانی شان در اثر سجده پینه بسته بود. کسانی بودند که همواره در حال عبادت و مناجات با خدای خود بودند، اما با آن همه عبادت و بندگی، همیشه بیمناک و هراسان بودند.»

منبع:عرفان اسلامی،ج5

130- نماز شب حضرت علی(علیه السّلام) در لیلة الهریر

روایت شده که حضرت علی(علیه السّلام) فرمودند: « از روزی که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: نماز شب نور است، هرگز نماز شب من ترک نشده است.»

ابن الکّواء پرسید: « در لیلة الهریر هم نماز شبتان ترک نشد؟»

لیلة الهریر، یکی از شبهای مشهور در جنگ صفین است که در آن شب هزاران نفر از دشمن کشته شدند. حضرت علی(علیه السّلام) در آن شب 523 نفر را کشت. با چنین فضا و شرایطی از جنگ است که امام به نماز شب می ایستد و از معبود و محبوب خود استمداد می طلبد.

منبع: بحارالانوار،ج41،ص17

131- عبادت خدا به طور عاشقانه

علی(علیه السّلام) با عشق و حبّ قلبی خدا را عبادت می کرد؛ زیرا عبادت او برای رفع تکلیف نبود، بلکه از محبّت حقیقی بود و جز جمال دلربای حقیقت چیزی در نظرش جلوه گر نمی شد.

علی(علیه السّلام) در تقوای دین و عبادت چنان کوشا بود که پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) در پاسخ کسانی که از تندی علی(علیه السّلام) در نزد وی گله می کردند می فرمودند: « علی را ملامت نکنید؛ زیرا او شیفته ی خداست.»

منبع: نماز و عبادت امام علی(علیه السّلام)،ص22

132- عروج علی(علیه السّلام) با نماز

همانا امیرمومنان هنگامی که داخل نماز می شد، همچون بنایی ثابت و استوار و بدون تحرک بود و یا همانند عمودی ایستاده بود که هیچ گونه تحرکی نداشت و بسیار رکوع و سجودش طولانی می شد و بدن مبارکش آنقدر بی حرکت بود که گاهی مرغی بر پشت مبارک آن حضرت می نشست. احدی جز علی بن ابی طالب و علی بن الحسین: طاقت نداشت که مانند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) نماز بخواند.

منبع: جامع آیات و احادیث نماز، ج1،ص216

133- کیفیت نماز حضرت علی(علیه السّلام)

نماز امیرالمومنین(علیه السّلام) چهار رکعت است به دو تشهد و دو سلام، در هر رکعت بعد از حمد پنجاه مرتبه سوره ی توحید خوانده می شود.

از حضرت صادق(علیه السّلام) روایت کرده اند که فرمودند: « هر کسی که این نماز را به جا آورد، از گناهان بیرون اید، مانند روزی که از مادر متولد شده باشد و حاجتهایش براورده شود.»

منبع: اسرارالصلوة،ص 214 و 215

134- گهواره فرزند و نماز

روایت شده: گهگاهی که حضرت فاطمه زهرا(علیه السّلام) در حال نماز و عبادت بود و یکی از کودکانش می گریست، گهواره ی کودک خود به خود می جنبید، زیرا فرشته ای آن را به حرکت در می آورد.

منبع: فاطمه زهرا شادمانی دل پیامبر،ص292

135- نماز در شب ازدواج

نماز در شب ازدواج اهمیت و فضیلت زیادی دارد، مرد و زن جوان باید زندگی خود را با نماز شروع کنند، به وسیله ی نماز به حیات خود آرامش ببخشند.

فاطمه زهرا در شب ازدواج از علی(علیه السّلام) می خواهد که با هم به نماز بایستند و در این شب خدا را عبادت کنند.

منبع: احقاق الحق،ج4،ص481

136- مددکار به عبادت پروردگار

حضرت زهرا(علیه السّلام) آنقدر به عبادت پروردگارش علاقمند و وابسته است که در شب اول زندگانی مشترکش با علی(علیه السّلام) او را به عبادت و نمازگزاری فرا می خواند و سه روز بعد که پیامبر از علی(علیه السّلام) می پرسد که فاطمه چگونه همسری است، پاسخ می دهد: « نِعمَ العَونُ عَلی طاعَةِ الله؛ او بسیار مددکار و یاری کننده به عبادت و طاعت خداوند است.»

منبع:مناقب آل ابی طالب،ج3،ص356

137- میراث حضرت زهرا(علیه السّلام)

حضرت زهرا(علیه السّلام) شب ها را نماز می خواند تا نزدیک طلوع آفتاب و دعا به مومنین و مومنان می کرد ذریّه او هم این میراث را داشته اند.

منبع: ریاحین الشریعه،ج3،ص61

138- قرآن خواندن حضرت زهرا(علیه السّلام)

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) سلمان را نزد فاطمه (علیه السّلام) فرستاد.

سلمان می گوید: من بر درب خانه ایستاده و سلام کردم، و شنیدم که فاطمه(علیه السّلام)  در داخل خانه مشغول تلاوت قرآن است و آسیا می چرخید، در حالی که کسی در آن جا نبود… و سلمان- رحمة الله علیه- در آخر روایت می گوید: وقتی این مطالب را به عرض رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) رسانیدم، وی تبسمی کرده فرمود: « ای سلمان! همانا خداوند متعال قلب و جوارح دخترم فاطمه را از ایمان مملو نموده است، لذا وی بدون دغدغه مشغول عبادت پروردگار می باشد، پس خداوند مَلکی به نام زوقابیل را مأمور نموده تا آسیا را بگرداند و خداوند کارهای دنیا و آخرت فاطمه را عهده دار شده و او را کفایت می نماید.»

منبع: زندگانی حضرت زهرا3،ص291

139- چهار عمل قبل از خواب

از حضرت فاطمه زهرا(علیه السّلام)  روایت شده که در حالی که بستر را گسترانیده و می خواستم بخوابم، پدرم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) بر من وارد شد و فرمود: ای فاطمه! مخواب مگر اینکه چهار عمل را انجام داده باشی: قرآن را ختم نمایی و انبیا را شفیع خود گردانی و مومنین را از خود راضی کنی و حج و عمره بجای آوری، این را فرمودند و به نماز مشغول شدند.

من هم کنار بستر ایستادم تا نمازشان تمام شد پس گفتم ای رسول خدا مرا به چهار چیز امر نمودی که در این حال نمی توانم انجام دهم، حضرت تبسمی نمود و فرمود: اگر سه مرتبه سوره «قل هو الله» را بخوانی، مثل این است که ختم قرآن کرده ای و اگر بر من و انبیا گذشته درود فرستی، شفیعانت در روز قیامت شده ایم و اگر برای مومنین استغفار نمایی همه از تو راضی خواهند بود و اگر بگویی « سبحان الله والحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر» ثواب حج و عمره را به دست آورده ای.

منبع: خلاصة الاذکار للمحدث الفیض،ص70

140- تسبیح، نشانه ی مومن

در مکارم الاخلاق حکایت شده که تسبیح حضرت زهرا(علیه السّلام) یکی از نشانه های پنج گانه مومن است.

منبع: فاطمه زهرا شادمانی دل پیامبر،ص303

141- آثار تسبیح فاطمه زهرا(علیه السّلام)

امام صادق (علیه السّلام) می فرماید: هر کس بعد از نماز واجب و قبل از اینکه پای راست را از بالای چپ بردارد، تسبیح فاطمه زهرا(علیه السّلام) را به جا آورد، تمام گناهان او آمرزیده می شود، و در این تسبیح از «الله اکبر» آغاز کند.

منبع: تهذیب الاحکام،ج2،ص105

142-  حرز فاطمه زهرا(علیه السّلام)

سید بن طاووس در «مهج الدعوات» برای رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) و ائمه هدی(علیهما السّلام) به جهت هر یک حرزی روایت کرده از آن جمله حرز فاطمه زهرا(علیه السّلام) است و آن به این الفاظ است:

« بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم، یا حَیُّ یا قَیُّومُ بِرَحمَتِکَ اَستَغیثُ فَأَغِثنی وَ لا تَکِلنی اِلی نَفسی طَرفَةَ عَینٍ اَبَداً وَ اصلِح لی شَأنی کُلَّهُ.»

منبع: ریاحین الشریعة، ج2،ص101

143- دعای نور

حضرت فاطمه(علیه السّلام) چند دانه خرما به سلمان داده و فرمود: این رطب ها از نخلی است که خداوند در بهشت برای من نشانده. آن هم بر اثر دعایی که پدرم به من آموخت و هر صبح و شام بر آن مواظبت دارم.

سلمان می گوید: از او درخواست کردم که این دعا را به من هم بیاموزد.

فرمود: اگر می خواهی خدا را ملاقات کنی در حالی که از تو راضی باشد و اگر می خواهی تا زنده هستی درد تب تو را فرا نگیرد، بر این دعا مداومت کن:

« بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ بِسمِ اللهِ النُّورِ، بِسمِ اللهِ نُورِ النُّورِ، بِسمِ اللهِ نورٌ عَلی نُورٍ، بِسمِ اللهِ الَّذی هُوَ مُدَبِّرُ الُمُورِ، بِسمِ اللهِ الَّذی خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ، اَلحَمدُ لِلهِ الَّذی خَلَقَ النُّورِ مِنَ النُّورِ، وَ اَنزَلَ النُّورَ عَلَی الطُّورِ فی کِتابٍ مَسطُورٍ، فی رِقٍّ مَنشُورٍ، بِقَدَرٍ مَقدُور، عَلی نَبِیٍّ مَحبُورٍ، اَلحَمدُ لِلهِ الَّذی هُوَ بِالعِزِّ مَذکُورٌ، وَ بِالفَخرِ مَشهُورٌ، وَ عَلَی السَّراءِ وَ الضَّرّاءِ مَشکُورٌ، وَ صَلَّی اللهُ عَلی سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطّاهِرینَ».

سلمان می گوید: از روزی که این دعا را تعلیم گرفتم، بیشتر از هزار کس از اهل مدینه و مکه را تعلیم دادم و هر کس که تب او را فرا می گرفت چون این دعا را می خواند، به امر خدای سبحان تب از او دور می گشت.

منبع: بحارالانوار،ج43،ص66

144- حضرت فاطمه(علیه السّلام) در محراب عبادت

امام حسن مجتبی(علیه السّلام) فرمود:

در شب جمعه ای مادرم فامه(علیه السّلام) را دیدم که در محراب عبادت ایستاده است و تا سپیده ی صبح، دائم در رکوع و سجود بود، و می شنیدم که برای مومنین و مومنات دعا می نمود و نام آنها را می برد و برای آنها بسیار دعا می کرد، ولی برای خود هیچ دعایی نمی نمود. (گفتم: ای مادر! چرا همان طور که برای دیگران دعا می کنی، برای خود دعا نمی کنی. حضرت فاطمه(علیه السّلام) فرمود: فرزندم! اول همسایه، سپس خانه.

منبع: علل الشرایع، ج1، ص 173

145- نورافشانی فاطمه (علیه السّلام) هنگام نماز

ابن عماره از پدرش نقل می کند که گفت:

از امام صادق(علیه السّلام) پرسیدم: چرا حضرت فاطمه (علیه السّلام)  زهرا نامیده شد؟ فرمود: برای آن که وقتی فاطمة الزهرا در محراب عبادت (به نماز) می ایستاد، نورش برای اهل آسمان می درخشید، همان طوری که نور ستارگان برای اهل زمین می درخشید.

منبع: بحارالانوار،ج43،ص12

146- خشوع فاطمه(علیه السّلام)

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:

و اما دخترم فاطمه سیده ی زنان عالم از اولین و آخرینشان است، تا این که فرمود: هرگاه در محرابش در برابر پروردگار خود به نماز می ایستاد نورش برای فرشتگان آسمان آنچنان می درخشید که مانند ستارگان برای اهل زمین؛ و خداوند عزوجل به فرشتگانش می فرماید: ای فرشتگانم! به کنیزم و سرور کنیزانم فاطمه بنگرید که در برابر من ایستاده و از ترس من، بدنش می لرزد و با تمام وجود به عبادتم برخاسته است. من شما را گواه می گیرم که شیعیانش را از دوزخ در امان نگاه دارم.

منبع: بحارالانوار،ج43،ص172

147- خوف حضرت فاطمه(علیه السّلام) در نماز

در حدیث آمده است:

کانَت فاطِمَه تَنهِجُ فِی الصَّلاةِ فی خیفَةِ اللهِ تَعالی؛

فاطمه(علیه السّلام)  در حال نماز از شدّت ترس نفسش به شماره می افتاد.

منبع: بحار الانوار، ج85،ص258

148- عبادت حضرت فاطمه(علیه السّلام)

امام حسن مجتبی (علیه السّلام)  فرمود:

در دنیا کسی عابدتر از حضرت فاطمه(علیه السّلام)   نبود. آن قدر به عبادت می ایستاد تا پاهایش ورم می کرد.

منبع:بحارالانوار،ج43،ص61

 

149- زهره ی زهرا

ابان بن تغلب می گوید: به اما صادق (علیه السّلام) عرض کردم: یابن رسول الله! چرا حضرت فاطمه زهرا، «زهرا» نامیدهه شدند. حضرت فرمودند: به خاطر اینکه روزی سه بار برای امیرالمومنین (علیه السّلام) نور افشانی می کرد: وقت نماز صبح، در حالی که مردم در خواب بودند، جمالش نورافشانی کرده و سفیدی نورش به خانه های مردم در مدینه می تابید و دیوارها سپید می گشت و آنها تعجب کرده و خدمت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) می رسیدند و از آنچه دیده بودند می پرسیدند، حضرتش ایشان را روانه ی منزل فاطمه(علیه السّلام) می کرد و آنها به منزل حضرتش آمده و می دیدند که حضرت رد محراب عبادتش نشسته و نماز می گزارد و نور جمالش از محراب ساطع است و (آن گاه) می دانستند که آن نوری که دیده بودند، از نور فاطمه ی زهرا(علیها السّلام) بوده است. و نیز هنگام نیمه ی روز، که برای نماز آماده می شد، جمال آن حضرت نور زردی پرتوافشانی می کرد و در خانه های مردم می تابید و لباس ها و رنگشان زرد می شد، آنها خدمت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) رسیده و از آنچه دیده بودند، سوال می کردند و حضرتش آنها را به منزل فاطمه (علیها السّلام) روانه می کرد، می دیدند که حضرت در محراب عبادتش ایستاده و جمال آن حضرت- صلوات و رحمت خداوند بر او و پدر بزرگوار و شوهر و پسرانش باد- به نور زرد می درخشد ( و آن گاه) می دانستند که آن چه دیده بودند، از نور و جمالش بوده است. و نیز در هنگام آخر روز، که آفتاب غروب می کرد، صورت فاطمه (علیها السّلام) سرخ شده و جمالش از شادی و به جهت شکر خدای تعالی به سرخی می درخشید و نور جمالش به خانه های مردم می تابید و دیوارها سرخ می شد، آنان تعجب کرده و خدمت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) رسیده و از آن سوال می کردند، حضرتش باز آنان را روانه ی منزل فاطمه(علیها السّلام) می کرد، می دیدند آن بانوی بزرگوار نشسته و مشغول تسبیح و تمجید و ثنای الهی است و نور جمالش به سرخی می درخشید و (آن گاه) می دانستند که آنچه دیده بودند، از نور جمال فاطمه(علیها السّلام) بوده است.

منبع:بحارالانوار،ج43،ص11

150- نماز حضرت فاطمه(علیه السّلام) و غذای بهشتی

حضرت فاطمه (علیها السّلام) شخصا به نماز علاقه ی فراوانی داشت و هر وقت می خواست که از خدا چیزی بخواهد، متوسل به نماز می شد. حضرت علی(علیه السّلام) به منزل خود وارد شد، بعد از آن که سه روز بر حضرت علی و زهرا(علیهما السّلام) گذشت که چیزی به عنوان غذا نخورده بودند، علی (علیه السّلام) وارد منزل شد که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) نشسته و فاطمه(علیه السّلام) نماز می خواند و بین این دو نفر چیزی سرپوشیده است. وقتی فاطمه(علیها السّلام) از نماز فارغ شد، روپوش از آن برداشت. دید کاسه ای بزرگ مملو از نان و گوشت است. حضرت علی(علیه السّلام) فرمود: یا فاطمه! این از کجا برایت آمده؟ گفت: از جانب خدا نازل گردیده، خدا به هر که بخواهد روزی می دهد.

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم)  فرمودند: آیا می خواهید نظیر این را برای شما نقل کنم؟ گفتند: بلی. فرمود: یا علی! مثال شما مثل زکریا است که هر وقت بر حضرت مریم وارد می شد، می دید که او در محراب عبادت است و پیشگاه وی خوراک مهیا نهاده است، می فرمودند: ای مریم! این از کجا آمده داست؟ مریم در جواب می گفت: از جانب خدا، خدا به هرکس که بخواهد روزی می دهد. آن گاه آن غذا را یک ماه خوردند و آن کاسه همان ظرفی است که حضرت قائم مهدی (عج) در آن غذا می خورد و آن ظرف اکنون نزد ما (امام باقر(علیه السّلام)) موجود است است.

منبع: بحارالانوار، ج 43،ص31

151- نماز استغاثه به حضرت فاطمه (علیه السّلام)

روایت شده که هرگاه حاجتی داری، دو رکعت نماز به جای آور و پس از سلام نماز سه بار تکبیر بگو و پس از تسبیح حضرت فاطمه(علیها السّلام) به سجده برو، صد مرتبه بگو: « یا مَولاتی یا فاطِمَةُ اَغیثینی» سپس، جانب راست صورت را بر زمین بگذار و همان ذکر را صد مرتبه بگو، سپس جانب چپ صورت را بر زمین بگذار و صد مرتبه بگو، باز هم به سجده رفته و صد مرتبه بگو و حاجت خود را یا کن، به خواست خداوند حاجتت برآورده می شود.

منبع: مفاتیح الجنان، ص 462

152- خضوع و خشوع حضرت فاطمه زهرا(علیها السّلام)

حضرت زهرا برای عبادت و راز و نیاز با خدا جایگاه مخصوصی داشت، لباسی مخصوص، سجاده ای مخصوص و آداب و سبکی مخصوص. خانه اش را معبد ساخت، و در آن چنان به عبادت می پرداخت که فرشتگان خدا به نظاره می ایستادند. خضوع داشت و در آن چنان تواضع جسمی که گویی ایمان در مغز و استخوان او نفوذ کرده بود. و خشوع به گونه ای که گویی ترس از خدا در رگها و خو او جاری شده و او را به چنان حال می کشاند.

مهم این است که خود خواستار چنین خشوع و خضوع و مصداق خطاب خدا در ازتباط با موسی (علیه السّلام) که فرمود:

«یَابنَ عِمرانَ هَب لی مِن قَلبِکَ الخُشُوعَ وَ مِن بَدَنِکَ الخُضُوعَ وَ مِن عَینَیکَ الدُّمُوعَ فی ظُلَمِ الَّیلِ، وَادعُنی فَاِنَّکَ تَجِدنی قریباً مُجیباً.

علامه طباطبایی(ره) فرماید: خشوع اثر خاصی است که به افراد مقهور دست می دهد که در برابر سلطانی قاهر قرار گرفته به طوری که همه توجه وی و همه واهمه اش معطوف او گشته و از هر جای دیگر قطع می شود. و فاطمه (علیها السّلام) این چنین بود.

او در قیام به عبادت تنها به خدا می اندیشید و هیچ خاطره و خیالی جز عشق و پرستش معبود در درون او پدید نمی آمد. به تعبیر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) دلش خالی برای عبادت بود (وَ تَفَرَّغَ لَها) فقط او بود و خدایش. اما اینکه زندگی چگونه است و چه باید کرد اندیشه اش از آن فارغ بود.

منبع: در مکتب فاطمه، ص170

153- کیفیت نماز حضرت فاطمه زهرا(علیها السّلام)

نماز حضرت زهرا(علیها السّلام) دو رکعت است، در رکعت اول بعد از حمد صد مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم بعد از حمد صد مرتبه سوره توحید را می خواند و بعد از فارغ شدن از نماز، تسبیحات حضرت زهرا(علیها السّلام) را انجام دهد. وارد شده که این، افضل نماز های مستحبی است و در اول شب ذی الحجّه مؤکد است.

نماز دیگر: چهار رکعت نماز کند. به دو سلام بخواند، در رکعت اول بعد از حمد، سوره توحید پنجاه مرتبه، و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره عادیات پنجاه مرتبه، و در رکعت سوم بعد از حمد، سوره زلزال پنجاه مرتبه و در رکعت چهارم بعد از حمد، سوره ی نصر پنجاه مرتبه

معصوم چهارم

(امام حسن مجتبی (علیه السّلام))

154- لباس حضرت امام مجتبی(علیه السّلام)

حضرت امام حسن(علیه السّلام) هنگام نماز بهترین جامه هایش را می پوشید.

155- خشوع حضرت امام مجتبی(علیه السّلام)

حضرت امام صادق(علیه السّلام) فرمودند: امام حسن مجتبی(علیه السّلام) وقتی به نماز می ایستاد، تن مبارک حضرتش در مقابل پرودگار می لرزید و هرگاه که یاد بهشت و جهنم می نمود، چون مارگزیده مضطرب و پریشان می شد و به خود می پیچید.

منبع: بحارالانوار،ج84،ص258

156- لباس زیبا در نماز

نقل شده هنگامی که امام حسن مجتبی (علیه السّلام) برای نماز بر می خاست، بهترین لباس های خود را می پوشید.

از آن حضرت پرسیدند: چرا بهترین لباس خود را می پوشید؟

امام در پاسخ فرمود: « اِنَّ اللهَ جَمیلٌ یُحِبُّ الجَمالَ، فَاَتَجَمَّلُ لِرَبّی وَ یَقُولُ: خُذُوا زینَتَکُم عِندَ کُلِّ مَسجِدٍ» خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد، به همین جهت من لباس زیبا برای راز و نیاز با پروردگار می پوشم، و هم او فرموده است⁽¹⁾ که به هنگام رفتن در مسجد، زینت خود را برگیرید⁽²⁾.»

بر همین اساس، بر طبق روایات، استحباب دارد که انسان در حال نماز نیکوترین لباس خود را بپوشد و خود را معطّر کند و با رعایت نظافت و طهارت کامل، به نماز و راز و نیاز با خدای بزرگ، بپردازد.

(1): اعراف، آیه 31

(2): وسائل الشیعه، ج3

157- وضوی صحیح

روزی امام حسن (علیه السّلام) و امام حسین(علیه السّلام) در دوران کودکی خویش، پیرمردی را دیدند که وضو می سازد. آن پیرمرد، اشتباه وضو می گرفت و آن دو کودک هوشمند دریافتند که باید به شکلی او او را از اشتباه بیرون آورند. لحظه ای فکر کردند و نقشه ای کشیدند. آنگاه به نزد او رفته و در مقابل وی درباره ی وضو گرفتن با هم صحبت نمودند.

حسن(علیه السّلام) می گفت: « وضوی من درست است.» و حسین (علیه السّلام) پاسخ داد: «برادر! وضوی من نیز صحیح می باشد.»

سپس از پیرمرد- که به آنها می نگریست- خواستند درباره ی وضوی آنها داوری کند. پیرمرد، پس از مشاهده ی کار آنها دریافت که هر دو کودک کاملا صحیح وضو می گیرند و این خود او می باشد که در انجام این کار اشتباه دارد.

پس به آنها گفت: « ای کودکان هوشمند! وضوی شما درست است. من وضو ساختن را یاد نگرفته بودم که اینک آموختم!»

منبع: ناسخ التواریخ، امام حسن مجتبی(علیه السّلام)، ج1.

158- عبادت امام مجتبی (علیه السّلام)

حضرت امام حسن مجتبی(علیه السّلام) چون به نماز می ایستاد، مفصلهای بدنش به حرکت در می آمد، و چون بهشت و جهنم را یاد می کرد، همانند انسان مارزده مضطرب می گشت، در هیچ حالی او را ندیدند، مگر آن که خدا را ذکر می کرد.

از عبادات او ( که از فضایل مختص این امام است می توان این را گفت که آن حضرت 25 بار پیاده به زیارت کعبه رفت، با آن که مرکبهای ایشان با او برده می شد، ولی مسافت 450 کیلومتر راه را زیر اشعه سوزان آفتاب و روی سنگریزه های داغ پیاده می پیمود تا رضایت خدا را بیشتر فراهم آورد.

منبع: خاندان وحی، ص 323

159- حسن بن علی(علیه السّلام) هنگام نماز

در ورایت است: آنگاه که حسن بن علی(علیه السّلام) وضو می گرفت، رنگ چهره اش تغییر می کرد. به حضرت عرض کردند: چرا چنین حالتی به شما دست می دهد؟

فرمود: « حَقٌ عَلی مَن اَراد اَن یَدخُلَ عَلی ذِی العَرشِ اَن یَتَغَیَّرَ لَونُهُ؛ سزاوار است آن که می خواهد بر خداوند وارد شود حالش چنین باشد.»⁽¹⁾

هرگاه به نماز می ایستاد: « تَرتَعِدُ فَرائِصُهُ بَینَ یَدَی رَبِّه عَزَّوَجَل؛⁽²⁾ بدنش از خوف خداوند به لرزه می افتاد.⁽³⁾

(1): محجة البیضاء،ج1،ص351

(2):بحارالانوار،ج81،ص258

(3): خلوتگه راز، ص 269

160- کیفیت نماز امام مجتبی(علیه السّلام)

نماز امام مجتبی(علیه السّلام) در روز جمعه و آن چهار رکعت است، مثل نماز امیرالمومنین(علیه السّلام)

نماز دیگر: در روز جمعه و آن نیز چهار رکعت است. در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید بیست و پنج مرتبه.

معصوم پنجم

امام حسین(علیه السّلام)

161- وضوی امام حسین(علیه السّلام)

امام حسین (علیه السّلام) وقتی وضو می گرفت رنگش پریده و پاهایش می لرزید.

علت این کار را پرسیدند فرمود: سزاوار است برای کسی که در مقابل خدای با جبروت ایستاده رنگش زرد شود و پاهایش بلرزد.

162- نماز در یک لباس

ابو بصیر از امام صادق(علیه السّلام) پرسید: جهت نمازگزاردن مرد چه مقدار لباس کفایت می کند؟

حضرت فرمودند: « امام حسین(علیه السّلام) در یک قطعه لباس که از نیمه ساق پا بالاتر و نزدیک زانوها بود و بر دوش حضرت (علیه السّلام) جز به مقدار دو بال پرستو نداشت نماز گزارد و وقتی رکوع می نمود از شانه هایش می افتاد و سجده می کرد بر گردن حضرت (علیه السّلام) می رسید، پس آن را با دست بر شانه های خود بر می گرداند، این گونه بود تا از نماز فارغ شد.»

امام باقر(علیه السّلام) فرمودند: « برای من نقل نمود که کسی که امام حسین (علیه السّلام) را در حالی دیده است که در یک جامه نماز می گزارد، و امام حسین(علیه السّلام) برای او نقل نموده که: « پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) را دیده است که در یک لباس نماز می خواند.»

منبع: بحارالانوار، ج83،ص210

163- عبور از جلوی نمازگزار

ضیف از امام صادق (علیه السّلام) از امام باقر(علیه السّلام) از امام سجاد(علیه السّلام) نقل می کند که فرمودند: « امام حسین (علیه السّلام) نماز می خواند، مردی از جلوی او عبور کرد، یکی از یاران حضرت(علیه السّلام) او را از این کار بازداشت. چون حضرت(علیه السّلام) از نماز فارغ شد، پرسید: چرا او را نهی نمودی؟ عرض کرد: ای فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم)، میان شما و محراب آشفتگی پدید می آورد.فرمود: وای بر تو، خدای متعال به من نزدیک تر از آن است که کسی میان من و او آشفتگی ایجاد کند.

منبع: وسائل الشیعه، ج3، ص 434

164- رکوع و سجده ی طولانی

حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) فرمودند:

جدّم حسین (علیه السّلام) رکوع و سجودش طولانی بود.

منبع: نفس المهموم،104

165- نماز کنار قبر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)

شبی امام حسین (علیه السّلام) از خانه بیرون آمده کنار قبر جدّش رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) آمد و فرمودند: «سلام بر تو باد ای پیامبر خدا! منم حسین فرزند فاطمه، منم فرزند و فرزند و نوه ی دختری تو در میان بازماندگانی که میان امت خود جا نهادی. ای پیامبر خدا! تو بر آنان گواه باش که مرا تنها گذارده حقم را تباه ساختند و حرمتم را شکاستند، این شکوه من است به تو تا (روزی که) تو را دیدار کنم.» سپس برخاست و به نماز ایستاد، پیوسته در رکوع و سجود بود.

منبع: مقتل الحسین، ج1،ص186

 

166- عبادت امام حسین(علیه السّلام) از زبان دشمنان

درباره ی عبادت او مورّخان و دانشمندان، مخصوصا از گروه اهل سنت سخن ها گفته اند و حتی آنها که دشمن اهل بیت بودند در امر عبادت او رأی و نظری شگفت انگیز اعلام کردند. ابن اثیر می نویسد:

حسین که خدای او از او راضی باد فردی فاضل متدین و زیاد اهل روزه و نماز و حج و صدقه بود و همه کارهای خوب از او سر می زد.

عبدالله بن زبیر که در واقع، رقیب امام حسین(علیه السّلام)، فردی منافق، مدعی خلافت رسول الله، و دلش لبریز از کینه ی اهل بیت بود  درباره ی عبادت حسین(علیه السّلام) می گفت: او فردی بسیار شب خیز برای عبادت و بسیار روزه دار در روزها بود. و آن روز که خبر شهادت او را شنید، شاید از یک نظر خوشحال شد که رقیبی از سر راه او برداشته شد، ولی از طرف دیگر گفت: «به خدا قسم او را کشتند، در حالی که او را شب ها برای عبادت قیامی بس طولانی بود و بسیاری از روزها روزه می داشت.»

عقّاد، دانشمند و نویسنده ی متأخر در کتاب خود به نام ابوالشهداء ( پدر یا سالار شهیدان) می نویسد: او اهل نماز بود. علاوه بر نماز های واجب نمازهای مستحبی بسیار می گزارد، زیاده روزه مستحبی می گرفت، همه ساله به حج خانه خدا می رفت مگر وقتی که به ناچار از او ترک می شد. و نمونه ی این سخنان در تاریخ زندگی او زیاد نوشته شده است.

منبع: در مکتب مهتر شهیدان،ص143

167- انفاق بعد از نماز

یک شب گدایی در خانه ی حسین را به صدا در آورد و با خود گفت: « آنکه به تو امید داشته باشد، ناامید بر نگردد.»

حضرت امام حسین(علیه السّلام) که در محراب خود مشغول نماز بود، با شنیدن صدای در، نمازش را کوتاه کرد و به پایان برد، آنگاه در را باز کرد. فقیری ژنده پوش و ضعیف را دید. به خانه برگشت و دو هزار درهم، که خرجی خانواده و خدمتکارها بود، به همراه دو دست لباس خودش را به او داد. با این حال از ناچیز بودن آنها نیز غذرخواهی کرد.

منبع: نفثة المصور، شیخ عباس قمی.

168-  چهار نوع نماز عاشقانه

امام حسین (علیه السّلام) نماز را به راستی به صورت بی نظیری به پا داشت به گونه ای که مخصوص او بود و نه دیگری، در شبانه روز جاودانه عاشورا آن حضرت چهار نوع نماز خواند.

1- نماز وداع و آن نمازی بود که شب عاشورا پس از به تاخیر افکندن پیکار و مهلت خواستنش از دشمن به پا داشت.

2- نماز نیمروزی که به صورت نماز خوف به سبک ویژه ای جز نمازهای خوفی که در منزلگاه «عسفان» و «ذات الرقاع» و «بطن النخل» خواند، به پا داشت که در آن برخی از یاران پاکباخته اش هدف تیرهای دشمن کینه توز و تجاوزکار قرار گرفته، به شهادت رسیدند.

3- روح و جان نماز را با آوردن اسرار و افعال و چگونگی و کلمات آن به صورت تمام عیار به پا داشت.

4- و نماز مخصوصی که تکبیرة الاحرام، قرائت، رکوع، سجود، تشهد و سلام ویژه ای داشت. نمازی که تکبیر آن را به هنگام فرود آمدن از مرکب سر داد و قیام آن را به هنگامی که پس از افتادن بر خاک به روی پای خویش ایستاد به جا آورد و رکوع آن را به هنگامی که از شدت زخم و خونریزی بر خاک می افتاد و برمی خاست انجام داد و قنوت آن را با آخرین دعای روح بخش و آخرین نیایش ملکوتی اش در واپسین دقایق زندگی زمزمه کرد که: « خدای من! ای خدایی که مقامت بس والا و بلند مرتبه است و خشم و غضبت بر بیدادگران بسیار شدید، نیرویت از هر نیرویی بالاتر است. ای خدایی که از تمامی مخلوقات بی نیازی. و در کبریا و عظمت فراگیر. و به آنچه بخواهی توانا. بار خدایا! ما خاندان و فرزندان پیامبر محبوب و برگزیده تو هستیم که اینان با ما از راه فریب و حیله وارد شدند و دست از یاری ما کشیدند و ما را که برای حق و عدالت به پا خاستیم به شهادت رساندند.» و سجده آن را با نهادن چهره پرفروغش بر خاک گلگون کربلا انجام داد و تشهد و سلام آن را با خروج روح بلندش از پیکر غرق به خونش ادا کرد و بالاخره سر از سجده نماز برداشتن را، با اوج گرفتن سربریده اش بر فراز نیزه ها و تعقیب نمازش را هم با برخی دعاها و اذکار و سوره مبارکه کهف که از فراز نیزه ها تلاوت کرده، به گوش ها می رساند.

منبع:بحارالانوار،ج45،ص121 و 188

169- نماز، محبوب حسین(علیه السّلام)

نمازگزار باید اسرار نماز را دوست داشته باشد، دوست نماز باشد، نه نمازخوان باشد. سیدالشهداء (علیه السّلام) به اباالفضل(علیه السّلام) فرمود: « به این قوم بگو امشب را که عاشورا است به من مهلت بدهند برای اینکه خدای سبحان می داند انی اُحِبُّ الصَّلوةَ لَه؛⁽¹⁾ که من نماز را برای رضای خدا دوست دارم، نماز محبوب من است، من نماز را دوست دارم و می خواهم از دوستم وداع کنم.»

از امام سجاد(علیه السّلام) بیان شده: « اِذا صَلَّیتَ صَلِّ صَلوةَ مودّع»⁽²⁾ وقتی نماز می خوانید مثل آن کسی باشید که می خواهد نماز را وداع کند زیرا ممکن است اجل نگذارد به نماز بعدی برسید.

با توجه به این نکته که ائمه(علیهما السّلام) الگوهای پایدار و مبین عبادت می باشند توصیه های اینان در همیشه ی تاریخ اسلام چراغی فرا راه مسلمین خواهد بود تا در لحظات کامیابی و ناکامی شدت و صحت، سرّا و ضرّا، همواره خداوند را به یاد داشته و ختم تمامی امور را منوط به رای و مصلحت پروردگار ببینند و خدای متعال را حاضر و ناظر بر کلیه ی عمال بدانند. با عنایت به این مساله در می یابیم که چگونه است که عابدترین عابدان عصر سلطه ی اموی حضرت (علیه السّلام) وقتی نماز می خواند با آن همه مقامات معنوی چنان در پیشگاه ذات اقدس الهی حاضر می گردد که گویی این آخرین نماز اوست.

(1): مقتل الحسین،مقرم،ص256

(2): شیخ صدوق، ص44

170- شب معراج

در عصر تاسوعا، لشکر عمر سعد طبق دستور عبیدالله زیاد حمله کردند. و همان شبانه می خواستند با حسین(علیه السّلام) بجنگند، حسین به وسیله ی برادرش ابوالفضل العباس(علیه السّلام) از اینها می خواهد که یک شب را مهلت بدهند، می گوید: برادر جان به اینها بگو همین امشب را به ما مهلت بدهند. من فردا می جنگم من اهل تسلیم نیستم، می جنگم اما یک امشب را به ما مهلت بدهند فردا (وقت غروب بود) بعد برای اینکه گمان نکنند که حسین می خواهد دفع الوقت بکند این جمله را گفت: برادر! خدا خودش می داند که من مناجات با او را دوست دارم. من می خواهم امشب را به عنوان شب آخر عمرم با خدای خودم مناجات بکنم و شب توبه و استغفار خود قرار بدهم. آن شب عاشورا اگر بدانید چه شبی بود! معراج بود یک دنیا شادی و بهجت و مسرّت حکمفرما بود. در آن شب خودشان را پاکیزه می کردند، خیمه ای بود به نام خیمه تنظیف کسی داخل خیمه بود و دو نفر دیگر بیرون خیمه ایستاده و نوبت گرفته بودند. یکی از آنها که ظاهرا بریر است با دیگری شوخی و مزاح می کرد دیگری به او گفت: امشب شب مزاح نیست! او گفت اساسا من اهل مزاح نیستم؛ ولی امشب شب مزاح است. وقتی دیگران آمدند این توابین و مستغفرین را دیدند می دانید درباره شان چه گفتند؟ پس از آنکه از کنار خیمه های حسین(علیه السّلام) گذشتند گفتند( دشمن این حرف را می گوید) : لَهُم دَوِیُّ کَدَوِیِّ النَّحلِ ما بَینِ راکِعِ وَ ساجِدِ.⁽¹⁾

مثل اینکه انسان از کنار کندوی زنبور عسل گذشته باشد صدای زمزمه زنبورها چگونه بلند است؟

این صدای زمزمه حسین و اصحابش به ذکر و دعا و نماز و استغفار اینگونه بلند بود.

امام حسین(علیه السّلام) می گوید: من امشب را می خواهم شب توبه و استغفار خودم قرار بدهم (می خواهد شب معراج خودش قرار بدهد) آن وقت آیا ما نیازی به توبه نداریم؟ آنها نیاز دارند و ما نیازی نداریم؟! با این وضع به سر برد با حال عبادت به سر برد به کارهای خود و اهل بیتش رسیدگی کرد و در آن شب بود که خطابه ای غرّا را برای اصحاب خودش قرائت کرد.⁽²⁾

(1): دمع السجوم، ص118

(2): گفتارهای معنوی،ص130

 

171- تا صبح در حال عبادت

«ضحاک بن عبدالله» می گوید: شب عاشورا امام حسین(علیه السّلام) و یارانش تا صبح در حال نماز و استغفار و دعا و زاری بودند.

منبع: نفس المهموم،ص104

172- موذن امام

پس از محبت و پذیرایی امام از حر و سپاهیان او و استراحت مختصر حرّ، موقع ظهر و وقت نماز فرا رسید امام به «حجاج بن مسروق» موذن مخصوصش فرمود: « اَذِّن یَرحَمُکَ اللهُ وَ اَقِم لِلصَّلوةِ نُصَلِّی؛ خدا رحمت کند اذان و اقامه بگو تا نمازتان را بخوانیم.»

حجاج مشغول اذان گردید، امام به «حر» فرمود: تو نیز با نماز می خوانی یا مستقل و با سپاهیانت می خوانی؟

عرضه داشت: نه، ما هم با شما و در یک صف به نماز می ایستیم.

امام در جلو و یارانش و «حر» و سپاهیانش در پشت سر آن حضرت ایستادند و نماز ظهر را با آن حضرت به جای اوردند.

(1): سخنان حسین بن علی7،ص101

173- اولین شهید نماز در جبهه کربلا

عموم مورخین گفته اند که: سعید بن عبدالله حنفی، سینه و سر و صورت خود را سپر آن حضرت و یاران او قرار داد تا نماز بخوانند و چون زخم ها بر بدن او فراوان شد و نتوانست روی پای خود بایستد بر زمین افتاد و در حالی که می گفت: « خدایا! ایشان را همانند قوم عاد و ثمود از رحمت خویش دور گردان و پیامبرت را از طرف من درود فرست و این درد و زخمی را که به من رسید به او ابلاغ فرما؛ که هدف من در این کار یاری فرزند پیامبر تو بود.» آنگاه روی خود را به سوی امام حسین (علیه السّلام) کرد و عرض کرد: «آیا به عهد خود وفا کردم؟» امام حسین(علیه السّلام) فرمودند: « آری! تو در بهشت پیش روی من هستی.» به دنبال این سخن بود که روح از بدن او پرواز کرد و در بدن او سیزده تیر مشاهده کردند و این غیر از زخم ها و ضربه های دیگری بود که بر او وارد شده بود. رضوان الله و سلامه و برکاته علیه و علی من استشهد معه.

منبع: زندگانی امام حسین، سید هاشم محلاتی،433

174- نماز خوف در صحرای کربلا

نماز خوف مثل نماز مسافر دو رکعت است نه چهار رکعت. یعنی انسان اگر در وطن هم باشد باز باید دو رکعت بخواند، برای اینکه مجال نیست و در آنجا باید مختصر خواند، چون اگر همه به نماز بایستند وضع دفاعی شان به هم می خورد. سربازان موظف هستند در حال نماز نیمی در مقابل دشمن بایستند و نیمی به امام جماعت اقتدا کنند امام جماعت یک رکعت را که خواند صبر می کند تا آنها رکعت دیگرشان را بخوانند بعد آنها می روند پست را از رفقای خودشان می گیرند در حالی که امام همینطور منتظر نشسته یا ایستاده است سربازان دیگر می آیند و نمازشان را با رکعت دوم امام می خوانند. حضرت اباعبدالله (علیه السّلام) چنین نماز خوفی خواند، ولی وضع ابا عبدالله(علیه السّلام) یک وضع خاصی بود؛ زیرا چندان از دشمن دور نبودند. لهذا آن عده ای که می خواستند دفاع کنند نزدیک اباعبدالله ایستاده بودند و دشمن بی حیای بی شرم حتی در این لحظه هم آنها را راحت نگذاشت در حالی که اباعبدالله مشغول نماز بود دشمن شروع به تیراندازی کرد، دو نوع تیر اندازی هم تیر زبان که یکی فریاد کرد: حسین!  نماز نخوان تو فایده ای ندارد! تو بر پیشوای زمان خودت یزید، یاغی هستی، لذا نماز تو قبول نیست!

و هم تیرهایی که از کمان های معمولی شان پرتاب می کردند یکی دو نفر از صحابه ابا عبدالله که خودشان را برای ایشان سپر قرار داده بودند روی خاک افتادند. یکی از آنها سعید بن عبدالله حنفی به حالی افتاد که وقتی نماز ابا عبدالله تمام شد دیگر نزدیک جان دادنش بود، آقا خودشان را به بالین او رساندند وقتی به بالین او رسیدند او جمله ی عجیبی گفت، عرض کرد: یا ابا عبدالله! اَوَفَیتُ؟ آیا من حق وقا را به جا آوردم؟ مثل اینکه هنوز هم فکر می کرد که حق حسین آنقدر  بزرگ و بالاست که این مقدار فداکاری هم شاید کافی نباشد این بود نماز اباعبدالله در صحرای کربلا.

(1): گفتارهای معنوی،ص 102

175- اقامه نماز

اقامه ی نماز اشاره به این است که نه تنها خودشان نماز می خوانند بلکه کاری می کنند که این رابطه ی محکم با پروردگار همچنان و در همه جا برپا باشد. در زیارت نامه امام حسین (علیه السّلام) می خوانیم. «گواهی می دهم که با کشته شدنت نماز را برپا کردی.» و در زیارت مخصوص آن حضرت آمده است که سلام بر تو ای فرزند گرامی پیامبر! گواهی می دهم که تو نماز را آن چنان که حقیقت آن می باشد به پا داشتی و زکات را پرداختی و به حق و حقیقت فرا خواندی و از تباهی و ناپسندی ها نهی کردی و قرآن را چنانکه باید تلاوت نمودی و در راه خدا چنانکه شایسته بود جهاد کردی. او به راستی نماز را به صورت بی نظیری به پاداشت، به گونه ای که مخصوص او بود و نه دیگری.

منبع: بحارالانوار،ج100،ص293

176- زائران خدا

اهل مسجد زائران خدایند و بر صاحب خانه است که به زائرش هدیه دهد.

منبع: کلمة الامام حسن، ص41. سخنان چهارده معصوم پیرامون نماز، ص74

177- امام حسین (علیه السّلام) و فرمان اذان به فرزندش

در روایت آمده است: هنگام ظهر فرا رسید (دو سپاه آماده شدند که به امامت امام حسین(علیه السّلام) نماز جماعت بخوانند). امام حسین (علیه السّلام) به پسرش – امام سجاد و یا حضرت علی اکبر (علیهما السّلام)– فرمود: اذان و اقامه بگو. وی اذان و اقامه گفت و سپس نماز خواندند.

178- نماز در روز عاشورا

در عصر تاسوعا، امام حسین (علیه السّلام) به برادرش عباس فرمودند: اگر بتوانی که لشگر دشمن را برگردانی و امروز جنگ نشود، چنین کن تا امشب برای پروردگارمان نماز بخوانیم؛ زیرا او می داند که من نماز و تلاوت قرآن را دوست دارم.

منبع: لهوف،ص12

179- سفارش امام حسین (علیه السّلام) به خواهرش زینب

امام حسین (علیه السّلام) هنگام وداع در روز عاشورا به زینب کبری(علیها السّلام) فرمودند: ای زینب، خواهرم! در نماز شب مرا فراموش مکن.

منبع: زینب کبری، للنفدی، ص50

180- نماز ظهر عاشورا

بسیاری از یاران باوفای شهید کربلا، امام حسین(علیه السّلام)، به خاک و خون غلتیده و به شرف شهادت مایل آمده بودند. « ابوثمامه صیداوی» یکی از فداکاران و یاوران امام شهید (علیه السّلام)- متوجه شد که وقت نماز ظهر فرا رسیده است. بی درنگ به حضور امام حسین(علیه السّلام) شتافت و گفت: « یا ابا عبدالله! جانم فدایت باد، می بینم که این دشمنان بی دین، دست به نبردی سخت زده اند، اما به خدا سوگند من نمی گذارم تو کشته شوی، مگر این که پیش از تو به خون درغلتم! اینک دوست دارم، که این آخرین نماز ظهر را با شما به جای آورم». امام حسین(علیه السّلام)  سر به آسمان فراز کرد و چون دید هنگام نماز فرا رسیده، فرمودند: « ای ابوثمامه! از نماز یاد کردی. خداوند تو را در صف نمازگزاران قرار دهد. سپس فرمودند: از این گروه بخواه تا دست از جنگ بردارند، زیرا ما می خواهیم اقامه نماز کنیم.»

در این هنگام یکی از سربازان سپاه یزید، با صدای بلند و گستاخانه و بی شرمانه فریاد برآورد: « نماز شما مقبول درگاه خداوند نیست!» . « زهیر بن قین» و «سعید بن عبدالله» که چنین دیدند، پیش روی حضرت ایستادند، تا امام بتواند نماز ظهر را به جا آورد. آن دو بزرگوار وجود خود را سپر تیرها و نیزه ها ساختند و امام حسین (علیه السّلام)  در آن هنگامه ی خون و شمشیر، با تعداد اندکی که از یاران بی نظیرش باقی مانده بود، به اقامه ی نماز خوف پرداخت.

منبع: منتهی الامال،ج1،ص420

181- نماز خواند حرّ پشت سر امام حسین(علیه السّلام)

بعد از این که حرّ بن یزید ریاحی، جلو امام حسین (علیه السّلام) را گرفت و در جایی نگاه داشت، وقت نماز رسید. امام(علیه السّلام) خواست با یارانش نماز بخواند، حجاب بن مسروق جعفی اذان ظهر را گفت. امام قبل از نماز بین دو لشکر ایستاد رو به سپاه حرّ کرد و اتمام حجّت نمود و خطبه ای خواند. پس از اتمام خطبه و خواندن اذان ظهر، امام به حرّ فرمود: شما با اصحابت نماز بخوان و من هم با اصحاب خود. حرّ گفت: نه شما نماز بخوان و ما پشت سر شما نماز می خوانیم، هر دو سپاه به امام حسین(علیه السّلام) اقتدا کردند و نماز ظهر را خواندند. و نتیجه این نماز رستگاری حرّ و بازگشتش به سوی امام بود.

منبع: سوگنامه ی ال محمّد،ص218

182- مناجات امام حسین(علیه السّلام) در شب عاشورا

در شب عاشورا، یاران فداکار امام حسین(علیه السّلام) هر کدام با یک زبانی وفاداری خود را اعلام کردند. یکی از یاران، محمد بن بشر حضرمی بود. تازه به او خبر رسیده بود که پسرت در مرز به دست کافران اسیر شده است. محمد گفت: « خودم و پسرم را در راه خدا به حساب می آورم، من دوست ندارم که پسرم در تنگنا باشد و من بعد از او باقی بمانم». امام حسین(علیه السّلام) سخن او را شنید به او فرمود: « خدا تو را رحمت کند بیعتم را از تو برداشتم تو آزاد هستی برو در مورد آزاد هستی برو در مورد آزاد سازی پسرت تلاش کن.»

محمد گفت: « درندگان مرا بدرند و زنده بخورند، اگر بخواهم از تو جدا گردم. امام حسین (علیه السّلام) پنج لباس یمانی که قیمت آنها هزار دینار بود به او داد و فرمود: اینها را به پسر دیگر خود بده، تا او به عنوان فدیه آنها را ببرد و به کفّار بدهد و برادرش را از اسارت آزاد سازد.

در شب عاشورا حسین و یارانش به راز و نیاز و مناجات با خداوند پرداختند. بعضی در رکوع و بعضی در سجده و بعضی ایستاده و نشسته بودند و زمزمه ای مانند صدای زنبور داشتند، 32 نفر از سپاه دشمن وقتی که این حالت را از آنها دیدند تحت تاثیر قرار گرفته و به آنها پیوستند.

183- هر شبانه روز هزار رکعت نماز

شخصی از امام زین العابدین(علیه السّلام) پرسید: چرا پدر تو امام حسین(علیه السّلام) فرزندان اندک داشت؟

امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند: همین قدر که داشت، تعجب آور بود، زیرا پدرم در هر شبانه روزی هزار رکعت نماز می گذارد، و در شب عاشورا امام حسین(علیه السّلام) و یارانش تا صبح مناجات و ناله می کردند، و زمزمه ی ناله ی آنها همچون آوای بال زنبور عسل، شنیده می شد، جمعی در رکوع و جمعی در سجده، و گروهی ایستاده و بعضی نشسته مشغول عبادت بودند. در آن شب سی و دو نفر از سپاه عمر سعد که گذارشان به خیمه های حسین(علیه السّلام) افتاد، به آن حضرت پیوستند.⁽¹⁾ از مناجات امام حسین(علیه السّلام) در لحظات آخر عمر است: « بر تقدیر تو صبر می کنم پروردگار من! معبودی جز تو نیست ای پناه پناه آورندگان!»⁽²⁾

(1): لهوف، سید بن طاووس،ص94

(2): اسرار الشهادة، ص423

184- کیفیت نماز امام حسین(علیه السّلام)

نماز امام حسین (علیه السّلام) چهار رکعت است، در هر رکعت سوره ی فاتحه پنجاه مرتبه و سوره ی توحید پنجاه مرتبه، و در رکوع فاتحه و توحید هر یک ده مرتبه، و چون از رکوع سر بردارد هر یک را ده مرتبه بگوید، و همچنین در سجده اول و در بین دو سجده و در سجده ی دوم هر یک ده مرتبه، و چون از چهار رکعت فارغ شدی و سلام گفتی این دعا را بخوان: « اَللّهُمَّ اَنتَ الَّذی اَستَجَبتَ لادَمَ وَ حَوّاءَ…» تا آخر دعا که که فی الجمله

185- وضوی امام سجاد (علیه السّلام)

حضرت امام سجاد (علیه السّلام) وقتی برای وضو گرفتن آماده می شد، رخسارش زرد می گشت.

منبع: محجة البیضاء،ج1،ص378

186- عبادت امام سجاد(علیه السّلام)

از امام باقر(علیه السّلام) روایت شده است:

علی بن الحسین(علیه السّلام) در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند.

منبع: جامع احادیث الشیعه، ج1، ص 411

187- خضوع امام سجاد(علیه السّلام)

از امام صادق (علیه السّلام) نقل شده است: وقتی که علی بن الحسین(علیه السّلام) به نماز بر می خاست، رنگش دگرگون می شد و چون به سجده می رفت تا چهره ی مبارکش به عرق نمی نشست سر از سجده بر نمی داشت.

منبع: فروع کافی، ج3،ص30

188- نماز امام سجاد(علیه السّلام) همیشه نماز وداع بود

امام باقر(علیه السّلام) فرمودند: وقتی به نماز می ایستاد، رنگ صورتش تغییر می کرد و مانند یک بنده ی ذلیل در برابر خدا می ایستاد، اعضای بدنش از ترس می لرزید، و نمازش همیشه نماز وداع بود، آنچنان که گویا بعد از آن نمازی نخواهد خواند.

منبع: بحارالانوار،ج84،ص250

189- خشوع امام سجاد(علیه السّلام)

حضرت امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: هرگاه وقت نماز می رسید، پوست امام سجاد(علیه السّلام) می لرزید و رنگ چهره اش زرد می شد و مانند برگ درخت خرما رعشه بر اندام مبارک او می افتاد.

190- سیصد بار «العفو» در قنوت نماز

حضرت امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: امام زین العابدین(علیه السّلام) در قنوت وتر در وقت سحر، سیصد بار می گفت العفو، العفو.

منبع: وسائل الشیعه،ج4،ص610

ادامه دارد…

نماز

• حضرت امام علی (علیه السّلام) می فرمایند: هیچ عملی نزد خداوند عزّوجلّ محبوب تر از نماز نیست؛ پس مبادا چیزی از کارهای دنیا شما را از گزاردن بهنگام نماز باز دارد؛ چه٬ خداوند عزّوجلّ مردمانی را نکوهیده٬ فرموده است :((آنان که از نمازهایشان غافلند)) یعنی به اوقات نماز بها نمی دهند.

منبع : الخصال 621/2

• حضرت امام رضا (علیه السّلام) می فرمایند: گفته شد آداب نماز [کامل] چیست؟ فرمود:[نمازی است که] با حضور قلب و فراغت اعضا و انکسار و فروتنی در حضور خداوند تبارک و تعالی باشد. بهشت را در طرف راستش، و آتش جهنم را در طرف چپش، و صراط را پیش روی خود و خداوند را در مقابل خود ببیند.

منبع : البحار 246/84

• حضرت امام رضا (علیه السّلام) می فرمایند: هر گاه در حال کسب و کار بودی و وقت نماز رسید، کسب و کار، تو را از نماز باز ندارد.

منبع : البحار 100/103

• حضرت امام رضا (علیه السّلام) می فرمایند: نماز مستحبی را نمی شود به جماعت خواند، چرا که این کار بدعت است.

منبع:عیون،ج2،ص124

• حضرت امام رضا (علیه السّلام) می فرمایند: نماز برای انسان با تقوا مایه ی نزدیکی به خداست.

منبع: مسند،ج2،ص155

• حضرت امام محمد باقر (علیه السّلام) می فرمایند: نخستین چیزی که از بنده حسابرسی می شود نماز است، اگر پذیرفته شود سایر اعمال او نیز پذیرفته خواهد شد. نماز اگر در وقت خودش [انجام گیرد و] بالا  رود، به سوی صاحبش بر می گردد در حالی که سپید و درخشان است و می گوید: مرا حفظ کردی، خدا تو را حفظ کند. و اگر در غیر وقت خود و بدون رعایت آداب و حدود آن [انجام شود و] بالا رود، به سوی صاحبش بر می گردد در حالی که سیاه و تاریک است و می گوید : مرا ضالیع کردی، خداوند تو را ضایع کند.

منبع : البحار 80/25

 

صفحات: 1· 2